درد لگن چه عللی دارد و درمان آن چگونه است

درد لگن به علل بیماری های متفاوتی ایجاد میشود. بعضی از آنها بسیار زودگذر هستند و بدون درمان خاصی خوب میشوند و بعضی دیگر ممکن است نیاز به جراحی های پیپچیده داشته باشد.

علل بعضی دردهای لگن در خود لگن است ولی گاهی اوقات خود لگن سالم است و علت درد آن در خارج لگن مثلا در ستون مهره است.

برای ساده شدن بررسی علل درد لگن ابتدا باید آن را تقسیم بندی کرد. این درد را میتوان برحسب بافتی که منشا بروز درد است، بیماری هایی که موجب آن میشوند، برحسب محل احساس شدن آن، برحسب عواملی که موجب تشدید آن میشوند، برحسب اینکه در چه موقعی از شبانه روز حس میشوند و دیگر عوامل تقسیم بندی کرد.

برای راحتی شما در اینجا دو نوع تقسیم بندی ذکر میشود. بررسی علل درد لگن برحسب منشا آن و براساس محل احساس درد.

درد لگن میتواند در جلوی مفصل ران یا کشاله ران احساس شود و یا ممکن است در پشت آن و در ناحیه باسن باشد.

درد لگن میتوان در قسمت خارجی آن باشد، ممکن است در زیر لگن و در محلی باشد که روی آن مینشینیم، ممکن است در جلوی لگن و زیر مثانه باشد و یا ممکن است بصورت یک درد گنگ در اطراف مفصل ران حس شود.

علل درد لگن برحسب منشا آن

هر بافت و هر ساختاری که درون لگن است میتواند منشا بروز درد باشد ولی مهمترین آنها عبارتند از

استخوان

التهاب هر قسمتی از استخوان لگن میتواند موجب درد لگن شود. بطور مثال عفونت استخوانی میتواند موجب بروز التهاب در آن و ایجاد درد لگن شود.

یا بیماری پوکی استخوان گذرای مفصل ران میتواند موجب ورم سر استخوان ران و درد کشاله ران شود. شکستگی در هر قسمتی از استخوان لگن هم میتواند موجب بروز درد لگن شود.

بافت سینوویال

درون کپسول مفصل ران بافت سینوویال مسئول تولید مایع مفصلی است. التهاب این بافت در روماتیسم مفصلی میتواند موجب درد لگن شود.

بورس

بورس ها کیسه های بافتی حاوی مایع هستند که در بسیاری از نقاط لگن وجود دارند. التهاب بورس را بورسیت میگویند. بورسیت تروکانتر و بورسیت گلوتئال و بورسیت ایلیوپکتینئال از مهمترین علل ایجاد درد در لگن هستند.

عضلات

کشیدگی عضلات لگن و یا در موارد شدیدتر پارگی آنها که در اثر فعالیت های شدید ورزشی ایجاد میشوند میتوانند از علل بروز درد لگن باشند. مثلا کشیدگی عضلات ناحیه کشاله ران میتواند موجب احساس درد لگن در آن ناحیه شود.

تاندون

التهاب در محل اتصال تاندون ها به هر قسمتی از استخوان لگن میتواند موجب بروز درد در آن قسمت گردد. بطور مثال تاندنیت در محل اتصال عضلات همسترینگ به زیر لگن میتواند موجب درد در زیر لگن موقع نشستن شود.

عصب

تحریک عصب های لگن میتواند موجب درد شود. تحریک عصب فمورال میتواند موجب بروز درد در جلوی لگن و ران شود و تحریک عصب سیاتیک میتواند موجب درد در پشت لگن شده موجب درد باسن شود.

علل خارج از لگن

بیماری های ستون مهره و بیماری های زانو میتوانند بدون اینکه دردی در این نواحی ایجاد کننده موجب احساس درد در ناحیه لگن شوند.

علل درد لگن در ناحیه کشاله ران

شایع ترین محل برای درد لگن در ناحیه کشاله ران است. کشاله ران در جلوی محل اتصال ران به لگن قرار داشته و علل زیر میتوانند موجب درد لگن در این ناحیه شوند

سائیدگی مفصل ران

از شایعترین علل درد لگن سائیدگی یا آرتروز مفصل ران است. در این بیماری سطوح غضروفی و مفصلی بین سر استخوان ران و حفره استابولوم از بین رفته و درد در جلوی لگن احساس میشود. این درد در حین راه رفتن بیشتر میشود.

به تدریج و با پیشرفت بیماری بعد از مدتی درد در موقع استراحت هم وجود خواهد داشت. بیماری به تدریج موجب لنگش و محدودیت حرکتی شده و در نهایت بیمار را مجبور به جراحی تعویض مفصل میکند.

سیاه شدن سر استخوان ران

سیاه شدن سر استخوان ران از علل شایع درد لگن در ناحیه کشاله ران در جوان ها است. این بیماری به علت نرسیدن خون به سر استخوان ران ایجاد میشود. مصرف بعضی داروها مانند داروهای حاوی کورتون و بعضی شکستگی های لگن میتواند موجب بروز این بیماری شود.

در سیاه شدن سر استخوان ران درد لگن معمولا در ناحیه کشاله ران احساس میشود. این بیماری میتواند به سرعت منجر به تخریب مفصل ران شود.

دیسپلازی مفصل ران

دیسپلازی مفصل ران بیماری مادرزادی است که موجب تغییر شکل مفصل ران میشود. این تغییر شکل در سنین بالا موجب بروز درد لگن میشود. این درد در ابتدا خفیف و تنها در موقع راه رفتن در کشاله ران احساس میشود و بعد از مدتی مفصل دچار سائیدگی شدید شده و درد در موقع استراحت هم حس خواهد شد.

بد جوش خوردن شکستگی لگن

در صورت بد جوش خوردن شکستگی های لگن بخصوص شکستگی های استابولوم و شکستگی های مفصل ران درد لگن میتواند در ناحیه کشاله ران ایجاد شود. این بیماری میتواند در دراز مدت منجر به آرتروز لگن شود.

شکستگی های لگن

تقریبا هر جایی از لگن که دچار شکستگی شود درد در همان ناحیه احساس میشود. با توجه به اینکه شایعترین محل این شکستگی ها در مفصل ران است درد این شگستگی ها معمولا در جلوی مفصل ران احساس میشود.

شکستگی های لگن میتواند بدون ضربه شدید و در موارد پوکی استخوان ایجاد شود. این وضعیت میتواند منجر به احساس درد لگن بصورت مزمن در ناحیه کشاله ران شود.

تاندنیت و بورسیت

تاندنیت در محل اتصال عضله ایلیوپسواس در جلوی مفصل ران یا بورسیت ایلیوپکتینئال میتواند موجب درد لگن در کشاله ران شود.

بورسیت تروکانتر هم گرچه معمولا موجب بروز درد در قسمت خارجی لگن میشود ولی میتواند همراه با احساس درد در جلوی لگن و در کشاله ران شود.

گیر کردن تاندون

گیر کردن تاندون ایلیوپسواس در جایی که از روی استخوان پوبیس در جلوی لگن عبور میکند میتواند موجب احساس درد لگن در کشاله ران شود.

این درد میتواند همراه با احساس صدا در لگن باشد و یا با هر بار جابجا شدن تاندون فرد ممکن است احساس کند مفصل لگنش جابجا میشود.

پارگی لابروم

لابروم بافتی شبیه غضروف و تاندون در اطراف مفصل ران است که ممکن است دچار آسیب و پارگی شود. این آسیب میتواند موجب بروز درد لگن در جلوی مفصل ران شود. این درد ممکن است همراه با ایجاد تقه یا صدا باشد. درد در هنگام حرکت دادن ران بیشتر میشود.

روماتیسم

انواع بیماری های روماتیسمی مانند روماتیسم مفصلی یا اسپوندیلیت انکیلوزان میتوانند موجب درد لگن در کشاله ران شوند.

درد ناشی از روماتیسم در مراحل اولیه بیماری ممکن است در صبح ها یا در هنگام استراحت بیشتر باشد ولی وقتی بیماری پیشرفت کرده و مفصل تخریب میشود درد ممکن است در هنگام راه رفتن بیشتر شده یا همیشه وجود داشته باشد.

عفونت

عفونت در هر جایی از لگن میتواند موجب بروز درد در آن ناحیه شود. عفونت های مفصل ران به طور مثال میتواند موجب بروز درد لگن در ناحیه کشاله ران و در جلوی مفصل ران شود.

سینوویت گذرای مفصل ران

این بیماری بیشتر در کودکان و بدنیال ابتلا به بیماری های حاد ویروسی مانند بعضی از انواع سرماخوردگی بوجود میاید و در آن درد لگن معمولا در کشاله ران و جلوی مفصل ران ایجاد میشود. درد معمولا چند روز ادامه یافته و خودبخود خوب میشود.

فتق ورزشی

این بیماری مجموعه ای از عوامل است که معمولا در ورزشکاران میتواند موجب بروز درد لگن در ناحیه کشاله ران شود. فتق ورزشی میتواند به علت اختلال در کارکرد عضلات و تاندون های پایین شکم و کشاله ران ایجاد شود و معمولا با فعالیت ورزشی افزایش میابد.

تحریک عصب فمورال

این عصب در جلوی مفصل ران قرار دارد. تحریک این عصب میتواند موجب بروز بیماری به نام مرالژی پارستتیکا شود که در آن درد سوزشی در جلوی ران و کشاله ران بوجود میاید

ایمپینجمنت

یا گیر کردن سر استخوان ران به لبه حفره استابولوم میتواند موجب بروز درد لگن در ناحیه کشاله ران شود. این درد معمولا با راه رفتن بیشتر میشود. پیشرفت این بیماری به تدریج موجب بروز سائیدگی و آرتروز مفصل ران میشود.

سر خوردن اپیفیز سر استخوان ران

در این بیماری که بیشتر در نوجوانان با وزن زیاد ایجاد میشود. جابجا شدن سر استخوان ران بر روی گردن استخوان ران موجب بروز لنگش و درد لگن میشود که معمولا در ناحیه کشاله ران احساس میشود.

تومورها

تومورهای خوش خیم یا بدخیم استخوانی یا بافت نرم در ناحیه لگن میتواند موجب بروز درد لگن در کشاله ران شود.

بطور مثال استئوئید استئوما نوعی تومور خوش خیم است که میتواند در استخوان لگن ایحاد شود یا سینوویال کندروماتوز نوعی تومور بافت نرم است که میتواند در مفصل ران ایجاد شده و موجب بروز درد لگن در کشاله ران شود.

استئیت پوبیس

نوعی التهاب در مفصل سمفیز پوبیس در جلوی لگن است که میتواند موجب بروز درد لگن در جلوی آن یا در کشاله ران شود.

بیماری های سیستم ادراری

بیماری هایی مانند سنگ کلیه یا عفونت های سیستم ادراری میتوانند موجب درد کشاله ران در ناحیه لگن شوند

بیماری های سیستم تولید مثل

در آقایان مشکلا بیضه و در خانم ها مشکلات تخمدان میتوانند موجب بروز درد لگن در ناحیه کشاله ران شوند.

علل درد پشت لگن و ناحیه باسن

بسیاری از عللی که میتوانند موجب درد کشاله ران شوند درد باسن هم میتوانند ایجاد کنند. با این حال علل زیر بطور عمده موجب درد پشت لگن و باسن میشوند.

بیماری های ستون مهره

مهمترین علت درد لگن در باسن معمولا وجود مشکلاتی در ستون مهره است. توجه به این نکته بسیار مهم است که مشکلات ستون مهره میتوانند بدون اینکه دردی در آن ناحیه ایجاد کنند موجب بروز دردلگن در پشت باسن شوند.

مشکلاتی مانند سائیدگی مفاصل بین مهره ای، مشکلات دیسک بین مهره ای، تنگی کانال ستون مهره، لیز خوردن مهره ها در ستون فقرات میتوانند بدون اینکه درد واضحی در ستون مهره ایجاد کنند موجب بروز درد لگن در کشاله ران شوند.

تحریک عصب سیاتیک

تحریک عصب سیاتیک به هر علتی میتواند موجب بروز درد لگن در ناحیه باسن شود. شایعترین محل تحریک عصب سیاتیک در ناحیه ستون مهره به علت مشکلاتی مانند هرنی دیسک بین مهره ای، لیز خوردن مهره ها یا تنگی کانال نخاعی است ولی این عصب در دیگر نقاط مانند خود لگن در اطراف عضله پیریفورمیس هم تحریک شود. در سندروم پیریفورمیس به علت تحریک عصب سیاتیک درد لگن در پشت باسن احساس میشود.

مشکلات مفصل ساکروایلیاک

مفصل ساکروایلیاک در پشت لگن و در محل اتصال ستون مهره به لگن قرار دارد. بیماری هایی مانند بعضی روماتیسم ها مثل اسپوندیلیت انکیلوزان یا عفونت هایی مانند تب مالت میتواند با درگیر کردن این مفصل و التهاب آن موجب بروز درد لگن در پشت باسن شود.

بورسیت ایسکیوگلوتئال

بورس ایسکیوگلوتئال در زیر استخوان ایسکیوم لگن قرار داد. وقتی روی صندلی مینشینیم در واقع بر روی دو استخوان ایسیکوم لگن مینشینیم.

التهاب بورسی که در زیر این استخوان قرار دارد میتواند موجب درد لگن در پشت باسن بخصوص موقع نشستن شود.

بیماری های دیگر

تقریبا تمامی عللی که برای درد لگن در ناحیه کشاله ران ذکر کردیم میتوانند موجب احساس درد در پست لگن و در ناحیه باسن هم بشوند

علائم همراه درد لگن

بیمارانی که درد لگن دارند ممکن است از مشکلات دیگری هم شاکی باشند. مهمترین آنها عبارتند از

لنگش

درد لگن میتواند به تنهایی وجود داشته باشد ولی وقتی این درد شدید میشود میتواند همراه با لنگش باشد. گرچه شدت لنگش معمولا متناسب با شدت درد لگن است ولی در بعضی بیماری ها مانند بیماری پرتس یا سر خوردن اپیفیز سر استخوان ران معمولا شدت لنگش بیش از دردی است که بیمار احساس میکند.

خشکی مفصلی

در بیمارانی که درد شدید در اطراف مفصل ران دارند این درد معمولا بیمار را وا میدارد که مفصل را کمتر حرکت دهند تا درد کمتری را احساس کنند. محدودیت حرکتی مفصلی معمولا در دردهای مزمن مفصل ران بیشتر دیده میشود.

در بیماری هایی مانند سائیدگی ها یا روماتیسم های مزمن مفصل ران معمولا خود بیماری موجب کم شدن دامنه حرکتی مفصل ران هم میشود که این محدودیت میتواند از شدت درد لگن هم بیشتر باشد

تورم

گاهی اوقات بیماری که موجب درد لگن شده است میتواند موجب تورم در قسمتی از لگن شود مثلا عفونت های هر قسمتی از استخوان لگن در صورتی که آن استخوان زیر پوست باشد میتواند موجب ورم پوست روی آن شود.

تشخیص علت درد لگن

مانند هر مشکل دیگری پزشک برای تشخیص علت درد لگن بیمار ابتدا سعی میکند با صحیت کردن با بیمار و معاینه وی چند تشخیص احتمالی را از بین علل مختلف درد لگن از بقیه علت ها جدا کند.

بطور مثال بیماری هایی که در مفصل ران هستند و موجب درد لگن میشوند معمولا با حرکت کردن مفصل بیشتر میشوند. پس اگر پزشک موقع  معاینه مفصل ران متوجه شد حرکت مفصل شدت درد را افزایش میدهد بیشتر به بیماری هایی که خود این مفصل را درگیر میکنند فکر میکند.

 سپس پزشک با استفاده از روش های تصویربرداری مانند رادیوگرافی ساده، سی تی اسکن، ام آر آی و اسکن رادیوایزوتوپ و روش های آزمایشگاهی از بین عللی که در ذهن دارد علت اصلی را پیدا کند.

مهمترین پزشکی که این مراحل تشخیصی را انجام میدهد متخصصین ارتوپدی هستند. در صورتی که متخصص ارتوپدی تشخیص دهد علت درد لگن بیماری روماتیسمی است بیمار را به یک متخصص روماتیسم ارجاع میدهد.

درمان خانگی درد لگن

درمان درد لگن بستگی به علت آن دارد. همانطور که در بالا گفتیم درد لگن علل بسیار زیادی دارد که تعدادی از آنها را مرور کردیم.

پزشک تنها پس از مشخص کردن علت دقیق درد لگن میتواند درمان اصلی آن را شروع کند ولی اقداماتی وجود دارند که صرف نظر از علت اصلی درد لگن میتوان با کمک آنها تا حدودی این درد را تخفیف داد. مهمترین این اقدامات عبارتند از

گرم کردن

گرم کردن محل درد لگن میتواند به کاهش آن کمک کند. در تابستان قرار نگرفتن در مقابل باد مستقیم کولر و دیگر سیستم های خنک کننده و در زمستان استفاده از شلوار گرم کن میتواند این گرما را تامین کند.

استفاده از گرمای موضعی مانند کیسه آب گرم یا تشکچه برقی هم میتواند با گرم کردن موضع موجب تخفیف درد لگن شود.

کاهش فعالیت های بدنی

دردهای لگن معمولا با راه رفتن زیاد یا استفاده از پله بیشتر میشود پس قدری تعدیل در این فعالیت ها میتواند شدت درد را کم کند.

استفاده از عصا، استفاده از توالت فرنگی و کاهش وزن هم در واقع با کم کردن فشار بر روی لگن و بخصوص مفصل ران میتواند شدت درد لگن را کم کند.

تقویت عضلات لگن

قویتر کردن عضلات کمر و شکم و لگن و ران میتواند شدت درد لگن را کم کند. بهترین ورزش برای این کار شنا و راه رفتن در آب است.

در آب فشار کمتری به لگن و مفاصل آن وارد میشود ولی عضلات ذکر شدت به علت مقاومتی که آب در مقابل حرکت رو به جلو ایجاد میکند میتوانند قویتر شوند.

دارو

داروهای ضد درد میتوانند شدت درد لگن را کم کنند. مهمترین اینها داروهای ضد التهابی مانند بروفن، دیکلوفناک، سلبرکس، ایندومتاسین، ناپروکسن و دیگر داروهایی هستند که با نام عمومی “داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی” شناخته میشوند.

مکانیسم اثر استامینوفن با این داروها متفاوت است و استفاده از استامینوفن به تنهایی یا همراه با داروهایی که ذکر شد هم میتواند به کاهش درد لگن کمک کند.

درمان درد لگن به توسط پزشک

همانطور که گفته شد درمان نهایی درد لگن تنها بعد از مشخص شدن علت اصلی آن امکانپذیر است. در بسیاری از موارد درمان های ساده ای مانند آنچه در بالا ذکر شد و استفاده از فیزیوتراپی میتواند درد را از بین ببرد.

گاهی از اوقات پزشک از تزریق های موضعی برای درمان درد استفاده میکند و درمان بعضی از علل دیگر درد لگن ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشد.

بطور مثال شکستگی های لگن معمولا نیاز به جراحی جااندازی شکستگی و فیکس کردن آنها با پیچ و پلاک دارند و سائیدگی یا آرتروز پیشرفته لگن و مفصل ران معمولا نیازمند انجام جراحی تعویض مفصل ران هستند.