نرمش و ورزش بعد تعویض لگن و مفصل ران

یکی از ارکان مهم درمان، بعد از انجام جراحی تعویض مفصل ران و تعبیه مفصل مصنوعی بدست آوردن دامنه حرکت مناسب و افزایش قدرت عضلات اطراف مفصل بوده و تنها راه رسیدن به این اهداف انجام تمرین و نرمش و ورزش های مناسب است.

تعدادی از این نرمش ها و ورزش ها را میتوان بلافاصله بعد از عمل جراحی شروع کرد. تعدادی دیگر را باید چند روز پس از عمل جراحی انجام داد و تعدادی دیگر را که به مهارت و قدرت بیشتری احتیاج دارند را باید بعد از گذشت چند هفته از عمل جراحی تمرین کرد.

دوران بعد از جراحی تعویض مفصل لگن و ران زمان استراحت و خوابیدن نیست بلکه زمان نرمش و ورزش است. تا این مرحله وظیفه انجام یک جراحی خوب به عهده پزشک معالج بوده و از این مرحله به بعد خود بیمار مهمترین نقش را در بدست آوردن یک نتیجه مناسب از عمل جراحی دارد.

در زیر تعدادی از نرمش و ورزش هایی را که میتوان بلافاصله بعد از انجام تعویض مفصل لگن و ران انجام داد توضیح داده میشوند.

نرمش و ورزش هایی که بلافاصله بعد از جراحی تعویض مفصل لگن و ران انجام میشوند

 این نرمش ها را میتوان از اطاق ریکاوری یعنی بلافاصله بعد از جراحی شروع کنید. در ابتدا ممکن است با انجام دادن این نرمش ها کمی احساس ناراحتی کنید ولی مطمئن باشید بعد از مدتی این ناراحتی از بین رفته و بهبودی شما سریعتر بدست میاید.

هدف از انجام این ورزش ها اضافه بر بدست آوردن دامنه حرکتی مناسب و افزایش قدرت عضلات اطراف مفصل ران، افزایش جریان خون در اندام تحتانی است که میتواند مانع لخته شدن خون شود.

 در انجام ورزش ها سه نکته مهم است

• مدتی که انقباض عضله را نگه میدارید X  ثانیه است
• در هر نوبت تعداد دفعاتی که یک نرمش را تکرا میکنیدX دفعه است
• در هر روز X  نوبت نرمش ها را انجام میدهید

عدد X در روز اول 5 است و بتدریج هر روز 3-1 به آن اضافه میشود

برای انجام این نرمش ها باید در حالت دراز کشیده به پشت پاها کمی از هم باز شده و سپس :

پمپ پا

کف یک پا را آهسته به سمت بالا و کف پای مقابل را به سمت پایین حرکت میدهیم. مچ پاها را باید تا آنجا که میتوانیم بالا آورده و سپس تا آنجا که میتوانیم پایین بیاوریم.

تقویت کوادری سپس

سعی کنید تمام عضلات ران خود را منفبض کنید و با این کار زانو یتان را مثل یک چوب صاف و مستقیم کنید و این حالت را مدتی حفظ کنید. روش دیگر انجام این نرمش اینست که زانوی طرف عمل شده را محکم به کف تخت فشار میدهیم.

انقباض باسن

عضلات باسن را منقبض کرده و آنها را به هم فشار میدهیم و تا چند ثانیه آنرا در همین حالت نگه میداریم.

نرمش و ورزش هایی که بعد از چند روز یا 2-1 هفته شروع میشوند

این نرمش ها را میتوانید چند روز تا یکی دو هفته (بسته به نظر پزشک معالج) بعد از عمل جراحی تعویض مفصل لگن شروع کنید. برای انجام آنها باید از پزشک خود اجازه بگیرید.  

در انجام ورزش ها سه نکته مهم است

• مدتی که انقباض عضله را نگه میدارید X  ثانیه است
• در هر نوبت تعداد دفعاتی که یک نرمش را تکرا میکنید X  دفعه است
• در هر روز X نوبت نرمش ها را انجام میدهید

عددX در روز اول 5 است و بتدریج هر روز 3-1 به آن اضافه میشود

 
خم کردن زانو

در حالیکه پاشنه پای خود را از روی زمین ( یا تخت) بلند نمیکنید زانو را به آرامی خم کرده و پاشنه پا را بطرف باسن به عقب میکشید ( در تمام طول این حرکت نباید پاشنه از روی زمین بلند شود بطوریکه وزن اندام تحتانی روی زمین باشد).

در حین انجام این نرمش زانو همیشه باید بطرف سقف بوده و به طرف داخل و یا خارج نچرخد.

باز کردن پاها

بدون اینکه پاشنه پا هایتان را از روی زمین بلند کنید ساقها و ران هایتان را از هم باز کرده و دوباره به سر جایشان برگردانید.

بالا بردن مستقیم پا

ابتدا یک حوله را چند تا کرده و زیر زانو قرار دهید.  زانو یتان را کاملا صاف و کشیده نگه دارید. در این حال پاشنه پایتان باید به اندازه چند انگشت از زمین بلند شود. این حالت را چند ثانیه حفظ کنید.

مستقیم کردن زانو

بر روی صندلی بنشینید و در حالیکه کف هر دو پای شما بر روی زمین قرار دارد پای عمل شده را بالا بیاورید تا زانو کاملا صاف و مستقیم شود. پار ا چند ثانیه در همین حالت نگه داشته و سپس به آرامی به سر جای اول برگردانید.

نرمش ها و ورزش هایی که بعد از چند هفته از جراحی تعویض مفصل لگن انجام میشوند

این ورزش ها در حالت ایستاده انجام میشوند و آنها را میتوانید یکی دو هفته بعد از عمل جراحی با کسب اجازه از پزشک معالج خود انجام دهید. در چند بار اول که سعی میکنید سر پا بایستید کمی احساس سرگیجه و ناپایداری میکنید. این حالت کاملا طبیعی است و بعد از چند روز از بین میرود.

در این مدت باید یک نفر دیگر شما را حمایت کند تا زمین نخورید. دقت کنید که در تمام این نرمش ها باید سر پا بایستید و با هر دو دست بالاترین قسمت پشتی یک صندلی را محکم بگیرید تا تعادل شما در حالت ایستاده کاملا برقرار شود.

زانویتان را خم کرده و ران را بالا بیاورید طوریکه کف پای شما از زمین فاصله بگیرد. ران خود را میتوانید آنقدر بالا بیاورید که با تنه شما زاویه قائمه پیدا کند.

این وضعیت را تا سه ثانیه حفظ کرده و سپس پا را مجددا آرام پایین بیاورید. این حرکت را میتوانید روزی 3 بار و هر بار 5 تا 10 بار انجام دهید.

زانو یتان را کاملا صاف نگه دارید و کل اندام تحتانی را از مفصل ران به طرف خارج حرکت داده و از بدن دور کنید و سپس به آهستگی آنرا به سر جایش برگردانید. این حرکت را میتوانید روزی 3 بار و هر بار 5 تا 10 بار انجام دهید.

 در حالیکه ران و مفصل رانتان بدون حرکت است زانو یتان را خم کرده و به این وسیله پای خود را به عقب ببرید. این وضعیت را تا سه ثانیه حفظ کرده و سپس به آرامی پا را به سر جایش برگردانید. این حرکت را میتوانید روزی 3 بار و هر بار 5 تا 10 بار انجام دهید.

نرمش هایی که بعد از یکی دو ماه انجام میشوند

افزایش قدرت عضلات اطراف مفصل ران موجب میشود تا شما بتوانید بهتر و بدون لنگش راه بروید. این نرمش ها را میتوانید چند هفته تا یکی دو ماه بعد از انجام عمل جراحی تعویض مفصل لگن انجام دهید.

برای انجام این نرمش ها سر پا و کاملا مستقیم بایستید و با هر دو دست خود بالاترین قسمت پشتی یک صندلی را بگیرید تا کاملا پایدار باشید.

سپس یک سر یک کش را دور مچ پایتان بسته و سر دیگر آنرا به یک نقطه ثابت ببندید و نرمش ها را انجام دهید. این نرمش ها را روزی چهار بار و هر بار ده مرتبه میتوانید انجام دهید.

 در حالیکه زانو را کاملا مستقیم نگه داشته اید کل اندام تحتانی را که از مچ پا با کش به نقطه ثابتی بسته اید از مفصل ران به طرف جلو خم کرده و به جلو آورید. سپس پا را آهسته سر جای اولش برگردانید.

 زانوی خود را کاملا صاف نگه دارید و کل اندام تحتانی را که از مچ پا به نقطه ثابتی بسته اید از مفصل ران به طرف خارج حرکت داده و از بدن دور کنید و سپس به آهستگی آنرا به سر جایش برگردانید.

  در حالیکه زانو را کاملا مستقیم نگه داشته اید کل اندام تحتانی را که از مچ پا به نقطه ثابتی بسته اید از مفصل ران به طرف عقب خم کرده و به عقب بیاورید. سپس پا را آهسته سر جای اولش برگردانید.

استفاده از دوچرخه ثابت

دوچرخه ثابت وسیله ای عالی برای افزایش دامنه حرکت و قدرت عضلات اطراف مفصل ران است. چند هفته بعد از جراحی با صلاحدید پزشک معالج میتوانید از دوچرخه استفاده کنید. در استفاده از دوچرخه به موارد زیر دقت کنید.

نشیمن دوچرخه را طوری تنظیم کنید که وقتی زانوی شما کاملا در حالت مستقیم است کف پای شما پدال را لمس کند و وقتی پدال در بالاترین محل خود قرار میگیرد زانوی شما پایین تر از مفصل رانتان باشد به سخن دیگر هیچگاه زاویه بین ران و تنه شما از 90 درجه کمتر نشود.

در روزهای اول به سمت عقب پدال بزنید و وقتی بعد از مدتی احساس راحتی کردید میتوانید به سمت جلو پدال بزنید.

بعد از 4 تا 6 هفته میتوانید کشش دوچرخه را بیشتر کنید.

در ابتدا روزی دوبار و هر بار 10 تا 15 دقیقه رکاب بزنید و بتدریج آنرا به روزی 4 بار و هر بار 30 دقیقه افزایش دهید.