نشستن روی زمین بعد از عمل تعویض مفصل هیپ

نشستن روی زمین بعد از تعویض مفصل لگن در 12-6 هفته اول بعد از جراحی به هیچ وجه توصیه نمیشود. بعد از آن هم فقط تحت شرایط خاصی میتوان اقدام به این کار کرد.

در ادامه مقاله توضیحات کاملی در این مورد داده خواهد شد.

در مورد نشستن روی زمین بعد از تعویض مفصل لگن اختلاف نظر بین جراحان لگن زیاد است. بعضی آن را به اختیار بیمار میگذارند و بعضی دیگر آن را بعد از گذشت مدتی از جراحی قابل انجام میدانند و بعضی دیگر تا آخر عمر بیمار هم اجازه انجام آن را نمیدهند.

علت این اختلاف نظر چیست و چه مشکلاتی ممکن است در موقع نشستن روی زمین بعد از تعویض مفصل ایجاد شود.

مشکل نشستن روی زمین بعد از تعویض مفصل لگن چیست

دو عامل اصلی هست که میتواند بالقوه برای نشستن روی زمین بعد از تعویض مفصل لگن مشکل ایجاد کند و این دو عامل در تفاوت های بین مفصل مصنوعی و مفصل طبیعی ران است.

وضعیت بافت نرم اطراف مفصل مصنوعی

در موقع جراحی تعویض مفصل، برای کار گذاشتن مفصل مصنوعی، جراح بافت های زیادی را شکاف میدهد تا به مفصل آسیب دیده برسد.

در بسیاری اوقات عضلات شکاف داده میشوند و همیشه لیگامان ها و کپسول مفصلی اطراف مفصل برش داده میشوند و حتی ممکن است قسمت هایی از آنها از بدن خارج شوند. این بافت های اطراف مفصل، تاثیر زیادی در پایداری آن دارند و برش خوردن آنها در حین جراحی، این لایه محافظ را ضعیف میکند.

ضعیف شدن حمایت اطراف مفصل میتواند خطر دررفتگی مفصل مصنوعی را بیش از مفصلی کند که هنوز جراحی نشده است. البته این بافت ها در ماه های بعد از جراحی بتدریج ترمیم پیدا میکنند.

با این حال هیچ زمانی دقیقی وجود ندارد که بگوییم در این زمان بعد از جراحی بافت ها کاملا ترمیم پیدا کرده اند. ترمیم بافت ها به عوامل بسیار زیادی مانند سن فرد، بیماری های زمینه ای، توانایی فرد در ترمیم بافت ها بستگی دارد.

معمولا بعد از گذشت سه ماه از جراحی، در غالب اوقات، بافت های محافظ اطراف مفصل مصنوعی ترمیم قابل توجهی پیدا میکنند، به نحوی که احتمال دررفتگی مفصل مصنوعی خیلی کم میشود.

شکل خاص مفصل مصنوعی

شکل مفصل مصنوعی با مفصل طبیعی انسان متفاوت است. مثلا اندازه گوی در مفصل مصنوعی در غالب اوقات کوچکتر از سر استخوان ران است. این عامل احتمال دررفتگی مفصل مصنوعی را بیشتر از مفصل طبیعی میکند.

همچنین مفصل مصنوعی برخلاف مفصل طبیعی خاصیت خود ترمیمی ندارد. قسمت های مختلف مفصل ممکن است در حین حرکات شدید به هم گیر کنند و هر گیر، میتواند آسیب مختصری را به مفصل وارد کند.

مفصل طبیعی میتواند این آسیب ها را ترمیم کند ولی مفصل مصنوعی نمیتواند. این آسیب های جزئی میتوانند در طول زمان بتدریج روی هم اضافه شده و بیشتر شوند و در نهایت موجب اختلال در عملکرد مفصل مصنوعی شوند.

نشستن روی زمین بعد تعویض مفصل چه خطراتی ایجاد میکند

دو عامل موقع نشستن روی زمین بعد از تعویض مفصل لگن موجب بروز خطر برای مفصل مصنوعی میشود. یکی احتمال دررفتگی مفصل و دیگری احتمال آسیب به آن بدون دررفتگی است.

دررفتگی مفصل

معمولا بعد از تعویض مفصل ران به فرد توصیه میشود تا حرکات مفصل را طوری انجام دهد که زاویه بین تنه و ران او از 90 درجه کمتر نشود. علت اینست که کمتر شدن زاویه، احتمال دررفتگی مفصل را بیشتر میکند.

پس قاعدتا در سه ماهه اول بعد از جراحی که هنوز بافت های حمایت کننده اطراف مفصل مصنوعی به خوبی ترمیم نیافته اند و مفصل قدری ناپایداری دارد مناسب نیست زاویه از 90 درجه کمتر شود.

بعد از گذشت سه ماه، گرچه بافت های اطراف مفصل قویتر میشوند ولی چون این ترمیم در افراد مختلف متفاوت است و قابل ارزیابی نیست، هیچ تضمینی وجود ندارد که حتی بعد از گذشت یکسال یا چند سال از جراحی، مفصل مصنوعی در زاویه کمتر از 90 درجه پایدار بماند.

عوامل دیگری هم هستند که در پایداری مفصل مصنوعی موثرند.

• قطر سر مفصل مصنوعی استفاده شده: هرچه سر مفصل مصنوعی بزرگتر باشد احتمال دررفتگی کمتر میشود
• سالم بودن ستون مهره: هرچه ستون مهره سالم تر بوده و دامنه حرکتی بهتری داشته باشد احتمال دررفتگی کمتر میشود

در موقع نشستن روی زمین زاویه بین تنه و ران در غالب اوقات از 90 درجه کمتر میشود. به بیان دیگر بسیار مشکل است کسی بتواند روی زمین بنشیند یا بلند شود و مانع این شود که زاویه تنه و ران از 90 درجه کمتر شود. در واقع خود نشستن روی زمین مانعی ندارد، آن چیزی که مشکل ایجاد میکند هنگام نشستن و برخاستن از زمین است.

آسیب به مفصل

گفتیم در موقع نشستن روی زمین و برخاستن از زمین غالبا زاویه بین تنه و ران از 90 درجه کمتر میشود. این موجب میشود در بسیاری اوقات گردن مفصل مصنوعی به لبه کاسه مفصل مصنوعی گیر کند و این گیر کردن ممکن است به مفصل آسیب بزند. این آسیب ها عمر مفصل مصنوعی را کم میکنند.

یک مطالعه در سال 2022 به توسط محققین تایلندی نشان داده است که حدود 20 درصد افراد بعد از تعویض مفصل ران قادر خواهند بود روی زمین بنشینند.

آیا اجازه دارم بعد از تعویض مفصل روی زمین بنشیم

با توجه به توضیحاتی که دادم نشستن روی زمین بعد از تعویض مفصل لگن را در سه ماه اول بعد از جراحی به هیچ وجه به شما توصیه نمیکنم. در این زمان هنوز بافت های اطراف مفصل مصنوعی به خوبی ترمیم پیدا نکرده اند و خطر دررفتگی مفصل زیاد است و مفصل مصنوعی آسیب میبیند.

بعد از گذشت سه ماه، اگر پزشک شما اجازه داد میتوانید روی زمین بنشینید. پزشک شما با توجه به متغیرهایی مانند اندازه سر مفصل مصنوعی که برای شما بکار رفته است و یا سلامت ستون فقرات شما، ممکن است به شما اجازه نشستن روی زمین را بدهد.

اگر با اجازه پزشک بعد از سه ماه میخواهید روی زمین بنشینید بهتر است موقع نشستن و در هنگام برخاستن از زمین مراقب باشید که زاویه بین تنه و ران سمت عمل شده از 90 درجه کمتر نشود. برای این کار دو راه وجود دارد.

استفاده از یک چهارپایه

 میتوانید از یک چهارپایه به ارتفاع حدود 20 سانتیمتر استفاده کنید. در موقع نشستن روی زمین اول روی چهار پایه بنشینید و بعد در مرحله بعد، از روی چهارپایه خود را به روی زمین منتقل کنید.

موقع بلند شدن از روی زمین هم این کار را برعکس انجام دهید و اول از روی زمین خود را به روی چهار پایه منتقل کرده و در مرحله بعد از روی چهار پایه بلند شوید.

استفاده از یک صندلی

در کنار یک صندلی بایستید و پای سالم را کمی جلوتر بگذارید. زانوی پای سالم را خم کرده و زانوی پای عمل شده را روی زمین قرار دهید بطوریکه ران طرف عمل شده کاملا عمود بر زمین قرار گیرد. سپس پای سالم را هم در کنار پای عمل شده قرار دهید بطوریکه روی زانوهایتان قرار بگیرید.

حالا به جلو خم شده و بصورت چهار دست و پا قرار بگیرید. پس از آن با هدایت دست ها، لگن سمت سالم خود را از بغل به زمین نزدیک کنید و آن را روی زمین قرار دهید. در این حالت تنه شما قدری کج است.

در مرحله آخر میتوانید هر دو زانو را صاف کرده و پاهای خود را به جلو دراز کنید.

در همه مراحل سعی کنید زاویه بین تنه و ران طرف عمل شده از 90 درجه کمتر نشود.

در موقع نشستن روی زمین میتوانید هر دو زانو را صاف کرده و پاها را به جلو بکشید. همچنین میتوانید بصورت دوزانو بنشینید. مشکل دارترین وضعیت، چهارزانو نشستن است. توصیه میشود از این وضعیت پرهیز کنید.

* * * * * *

بخصوص در سال اول بعد از جراحی در موقع نشستن و بلند شدن، مراقب زاویه تنه و ران خود باشید.

همیشه قبل از سعی در نشستن روی زمین با پزشک جراح خود مشورت کنید.