درمان شکستگی استابولوم چیست

شکستگی های استابولوم از جمله شدیدترین انواع شکستگی های بدن و شکستگی های لگن محسوب میشود. در این مقاله در مورد مکانیسم ایجاد آن. علائم آن و روش درمان این شکستگی مطالبی را یاد میگیریم.

استابولوم Acetabulum یک حفره یا کاسه استخوانی در لگن است که سر استخوان ران در آن قرار گرفته و مفصل ران را تشکیل میدهد. پس استابولوم قسمت بسیار مهمی از مفصل ران است. شیوع شکستگی استابولوم از شکستگی مفصل ران یا هیپ کمتر است.

 شکستگی های استابولوم Acetabular fractures معمولا بر اثر ضربات بسیار شدید به بدن مانند تصادف اتومبیل یا سقوط از ارتفاع ایجاد میشوند. با این حال در سنین بالا که استخوان ضعیف تر است شکستگی استابولوم ممکن است بدنیال یک زمین خوردن ساده ایجاد شود.

 در بسیاری از موارد شکستگی لگن در ناحیه استابولوم همراه با دررفتگی مفصل ران است. این شکستگی ها همچنین میتوانند همراه با آسیب های عصبی یا عروقی باشند. بسیاری از شکستگی های استابولوم همراه با شکستگی ها یا دیگر آسیب های حلقه لگن هستند.

شدت شکستگی استابولوم

شدت شکستگی های لگن در ناحیه استابولوم در بیماران متفاوت است. این شدت بستگی به عوامل زیر دارد

1- تعداد و اندازه قطعات شکسته شده. حفره استابولوم ممکن است به دو تکه بزرگ شکسته شده باشد یا ممکن است چند تکه و خرد شده باشد

2- میزان جابجایی قطعات شکسته شده. هرچه قطعات شکسته شده از هم بیشتر فاصله بگیرند شدت شکستگی بیشتر است

3- آسیب به غضروف استابولوم. هرچه این آسیب بیشتر باشد شدت شکستگی استابولوم شدیدتر است

4- شدت آسیب به بافت های اطراف استابولوم مانند اسیب به عضلات، تاندون ها، عروق و اعصاب

وقتی شدت شکستگی استابولوم زیاد باشد ممکن است با خونریزی زیاد و یا آسیب عروقی و عصبی همراه باشد.

مکانیزم شکستگی لگن در ناحیه استابولوم

یکی از مکانیزم های شکستگی استابولوم تصادف اتومبیل است. در هنگام تصادف از روبرو سرعت اتومبیل بعد از برخورد، به ناگهان کم میشود ولی سرنشین به علت اینرسی همچنان به جلو حرکت میکند.

در این هنگام برخورد زانوی او به داشبورد ماشین موجب انتقال نیرویی از زانو و از طریق استخوان ران به سر استخوان ران میشود و سر استخوان ران به شدت به حفره استابولوم ضربه میزند.

این ضربه میتواند موجب خروج سر استخوان ران از حفره استابولوم شود که به آن دررفتگی مفصل ران میگویند و یا ممکن است موجب شکستگی استابولوم شود یا هر دو با هم.

مکانیزم دیگر شکستگی استابولوم سقوط از ارتفاع است که در آن ضربه به کنار لگن وارد میشود. این هم موجب ضربه سر استخوان ران به حفره استابولوم و شکستگی آن میشود.

علائم شکستگی لگن در ناحیه استابولوم

مهمترین علامت شکستگی استابولوم درد لگن در ناحیه مفصل ران است که با هر حرکتی در ران بیشتر یشود. بیمار توانایی راه رفتن را از دست میدهد.

اگر همراه با شکستگی استابولوم آسیب عصبی هم ایجاد شده باشد بیمار ممکن است دچار بیحسی یا گزگز یا ضعف در بعضی عضلات پا شود. اگر همراه با شکستگی استابولوم دررفتگی مفصل ران هم وجود داشته باشد ممکن است پا به سمت داخل چرخیده باشد.

تشخیص شکستگی های استابولوم در ناحیه لگن

تشخیص شکستگی های استابولوم معمولا بعد از معاینه پزشک و با کمک یک رادیوگرافی ساده انجام میشود ولی ممکن است تشخیص آن دشوار بوده و نیاز به تصویربرداری های پیچیده تری مانند سی تی اسکن باشد.

درمان شکستگی استابولوم

نوع درمان شکستگی های لگن در ناحیه استابولوم بسته به محل آنها، شدت جابجایی و عوامل دیگر دارد. در مواردی که شکستگی پایدار بوده و میزان جابجایی قطعات کم باشد درمان ممکن است بدون نیاز به جراحی انجام شود.

گاهی هم بیمار آنچنان ناتوان است که جراحی میتواند آسیب های بالقوه بیشتری به او وارد کند. در این موارد هم ممکن است پزشک تصمیم به درمان غیر جراحی بگیرد.

در این موارد پزشک به بیمار توصیه میکند که با دو عصای زیر بغل یا یک واکر راه رفته ولی پای خود را بر روی زمین فشار ندهد.

با این حال درمان غالب شکستگی های استابولوم نیاز به جراحی دارد و درمان نادرست آنها میتواند منجر به خرابی زودرس و آرتروز مفصل ران شود.

جااندازی شکستگی های استابولوم باید بسیار دقیق باشد تا احتمال بروز سائیدگی مفصل در آینده را به حداقل برساند. این جااندازی دقیق تنها با کمک عمل جراحی میسر است.

استفاده از استراحت یا کشش و یا وزنه امروزه دیگر جایی در درمان شکستگی های استابولوم ندارند و در غالب بیمارانی که با کشش درمان میشوند شکستگی یا جوش نمیخورد یا بد جوش خورده و مفصل ران دیر یا زود دچار سائیدگی و آرتروز میشود.

در موقع جراحی پزشک ارتوپد قطعات شکسته شده را به دقت میلیمتری در کنار هم قرار داده و سپس قطعات را با پیچ و پلاک در کنار هم نگه میدارد.

این جراحی باید در چند روز اول بعد از شکستگی انجام شود و اگر جراحی بیش از دو یا سه هفته به تاخیر بیفتد معمولا دیگر امکان جااندازی درست قطعات شکسته شده وجود نخواهد داشت. پس درمان شکستگی استابولوم باید خیلی سریع انجام شود.

در چند روزی که بیمار برای جراحی لگن آماده میشود معمولا پزشک یک پین از استخوان بالای زانوی بیمار عبور داده و با ریسمان هایی آن را به وزنه متصل میکند. این وزنه برای چند روز سر استخوان ران را از حفره استابولوم دور میکند.

این کار هم موقتا درد بیمار را کم میکند و هم موجب میشود آسیب بیشتری به سر استخوان ران وارد نگردد. پس از چند روز که بیمار آمادگی لازم را پیدا کرد جراحی انجام میشود.

ذکر این نکته بسیار مهم است که جراحی شکستگی لگن در ناحیه استابولوم نیاز به دقت و مهارت بالایی دارد. انجام این جراحی نیاز به یک مرکز مجهز و نیروهای متخصص و متبحر برای انجام این گونه جراحی ها دارد.

پس بیماری که به شکستگی استابولوم دچار شده باید پس از تشخیص به فوریت به مراکز فوق تخصص مربوط به این شکستگی ها ارجاع داده شود.

پس از جراحی شکستگی استابولوم

بعد از جراحی شکستگی لگن در ناحیه استابولوم بیمار باید تا حدود سه تا چهار ماه با دو عصای زیر بغل راه رفته و فشار وزن را بر روی پای طرف عمل شده نگذارد. راه رفتن بدون عصا بر روی هر دو پا در این مدت میتواند موجب جابجا شدن شکستگی شود.

با این حال بعد از جراحی پزشک بیمار را تشویق میکند که مفاصل ران و زانوی خود را حرکت دهد. این کار موجب باقی ماندن دامنه حرکات طبیعی مفصل شده و عضلات لگن را قوی نگه میدارد.

بیمار بعد از اینکه توانایی راه رفتن بدون عصا را بدست آورد میتواند بتدریج به فعالیت های ورزشی سبک مانند شنا و دوچرخه سواری مشغول شود.

ممکن است پزشک به وی اجازه دهد بعد از شش تا دوازده ماه فعالیت های ورزشی سنگین هم انجام دهد. این تصمیم به توسط پزشک و براساس میزان شکستگی استابولوم و آسیب های وارده و میزان بهبودی گرفته میشود.

عوارض احتمالی شکستگی لگن در ناحیه استابولوم

شکستگی لگن در ناحیه استابولوم میتواند با عوارض احتمالی همراه باشد. مهمترین این عوارض عبارتند از

عفونت محل جراحی

در مواردی که عفونت سطحی و محدود به پوست باشد درمان آن معمولا مصرف داروهای آنتی بیوتیک است و اگر عفونت عمقی بوده و استخوان را هم درگیر کرده باشد ممکن است نیاز به عمل جراحی مجدد و شستشوی محل عفونت و برداشتن بافت های نکروزه و مصرف طولانی مدت آنتی بیوتیک باشد.

لخته شدن خون

به علت آزاد شدن مواد التهابی از محل شکستگی به جریان خون و به علت کند شدن جریان خون در ورید های ساق و لگن احتمال ایجاد لخته در این سیاهرگ ها افزایش میابد.

این لخته ها حتی ممکن است حرکت کرده و خود را به قلب و ریه برسانند و در آنجا مشکلات جدی تری را برای بیمار اجاد کنند.

پزشک برای پیشگیری از بروز این لخته ها معمولا از داروهای رقیق کننده خون استفاده کرده و بیمار را تشویق میکند که مرتبا مچ هر دو پای خود را حرکت دهد.

سائیدگی مفصل ران

اگر محل شکستگی استابولوم خوب جوش نخورد مفصل ران میتواند در دراز مدت دچار سائیدگی و آرتروز شود. حتی در مواردی که شکستگی به خوبی جوش میخورد هم ممکن است به علت آسیب غضروف، مفصل بعد از مدتی دچار سائیدگی شود.

این سائیدگی میتواند منجر به درد لگن شود. در مواردی که شدت سائیدگی مفصل ران کم باشد درمان آن با فیزیوتراپی و استفاده از عصا و دارو و تغییر در روش زندگی است و اگر شدت سائیدگی زیاد باشد ممکن است نیاز به انجام عمل جراحی تعویض مفصل لگن و ران وجود داشته باشد.

آسیب عصب سیاتیک

عصب سیاتیک در نزدیکی مفصل ران و حفره استابولوم است و در شکستگی های آن میتواند دچار آسیب شود. این آسیب میتواند در حین عمل جراحی هم ایجاد گردد. آسیب به عصب سیاتیک میتواند منجر به فلج شدن حرکات مچ پا و بیحسی در پشت یا کف پا شود

تشکیل استخوان اضافه

گاهی اوقات بعد از جراحی شکستگی های استابولوم در اطراف مفصل ران بعضی عضلات تبدیل به استخوان میشوند.

این استخوان سازی در موارد شدید میتواند منجر به محدودیت حرکتی و کاهش دامنه حرکتی مفصل ران شود در این موارد ممکن است پزشک تصمیم به خارج کردن این استخوان ها بگیرد.

سیاه شدن سر استخوان ران

شکستگی های استابولوم و اعمال جراحی آن میتواند منجر به آسیب عروق خونی شود که تغذیه سر استخوان ران را به عهده دارند.

در این شرایط سلول های سر استخوان ران میمیرند و این میتواند موجب نرم شدن استخوان و تغییر شکل تدریجی آن شود.

این تغییرات معمولا منجر به درد و خرابی مفصل میشوند. سیاه شدن سر استخوان ران در موارد شدید نیاز به عمل جراحی تعویض مفصل ران دارد.