تعویض مفصل لگن و ران

تعویض مفصل لگن

اگر تصمیم گرفته اید جراحی تعویض مفصل لگن و ران hip replacement surgery را انجام دهید این مقاله به شما کمک میکند تا مزایا و محدودیت های این جراحی را بفهمید.

در این مقاله یاد میگیریم مفصل لگن چه قسمت هایی دارد، چه کسانی به جراحی تعویض مفصل لگن و ران نیاز دارند، این جراحی چگونه انجام میشود و چه کمک هایی به بیمار میکند.

جراحی تعویض مفصل لگن یا تعویض مفصل ران که به آن توتال هیپ total hip arthroplasty هم میگویند نوعی از جراحی است که در آن مفصل خراب شده ران با یک مفصل مصنوعی که به آن پروتز prosthesis هم میگویند عوض میشود.
از این جراحی معمولا برای از بین بردن درد ناشی از خرابی مفصل ران در ناحیه لگن استفاده میشود.

اگر مفصل ران hip joint شما براثر شکستگی یا روماتیسم یا علل دیگر کاملا خراب شده است فعالیت های معمولی مثل راه رفتن یا حتی بلند شدن از روی صندلی ممکن است برای شما بسیار درد آور باشد. ممکن است حتی در حال استراحت هم درد لگن داشته باشید.

در این حال اگر مصرف مسکن یا تغییر در روش زندگی یا استفاده از عصا نتوانسته است درد شما را از بین ببرد باید بطور جدی به جراحی تعویض مفصل لگن فکر کنید.

این جراحی میتواند بطور موثری درد شما را از بین ببرد، حرکات مفصل ران شما را بهتر کند و به شما اجازه دهد به یک زندگی فعال و لذت بخش برگردید.

جراحی تعویض مفصل ران که اولین بار در سال 1960 میلادی انجام شد یکی از موفقیت آمیزترین اعمال جراحی در طب است.

از آن سال تا کنون تغییرات شگرفی در تکنیک های این جراحی و مفاصل مصنوعی بکار رفته بوجود آمده که کارایی آن را بسیار بهتر کرده است. هرساله در جهان حدود سه میلیون تعویض مفصل انجام میشود که نیمی از آنها تعویض مفصل لگن و ران است.

در عمل جراحی تعویض مفصل لگن و ران سطوح ساینده مفصل برداشته شده و سطوح مصنوعی جایگزین میشود.


آناتومی

آناتومی لگن

مفصل ران یکی از بزرگترین مفاصل بدن است که ساختار گوی و کاسه ای ball-and-socket joint دارد. این مفصل از دو قسمت تشکیل شده است.

یک قسمت در بالا که به شکل یک کاسه است. به این کاسه حفره استابولوم acetabulum میگویند. حفره استابولوم قسمتی از استخوان لگن است.

یک قسمت در پایین که به شکل یک کره گرد است و به آن سر استخوان ران میگویند. سر استخوان ران بالاترین قسمت این استخوان است. سر استخوان ران به توسط قسمتی به نام گردن استخوان ران به تنه استخوان ران متصل میشود.

آناتومی مفصل ران

سطح رویی سر استخوان ران و سطح داخلی حفره استابولوم از یک لایه غضروفی پوشیده شده که موجب میشود حرکات مفصل ران با اصطکاک کمتر و با راحتی بیشتری انجام شود.

اطراف مفصل ران را کیسه ای بافتی به نام کپسول مفصلی فراگرفته که در سطح داخلی آن سلول های سینوویال synovial هستند.

این سلول ها مایع مفصلی را ترشح میکنند که موجب روغن کاری و لغزنده شدن سطوع مفصلی میشود. لیگامان هایی در اطراف کپسول مفصلی هستند که قدرت آن در حفظ پایداری مفصل را افزایش میدهند.


چه کسی نیاز به جراحی تعویض مفصل لگن و ران دارد

تصمیم برای جراحی تعویض مفصل لگن فقط با پزشک نیست. این تصمیم باید به توسط بیمار و خانواده او و پزشک بطور دسته جمعی گرفته شود.

معمولا پزشک در بیماری که شرایط زیر را دارد توصیه به جراحی تعویض مفصل ران میکند.

هیچ محدودیت سنی یا وزنی مطلقی برای این جراحی وجود ندارد. بعد از پایان بلوغ میتوان جراحی تعویض مفصل لگن و ران را در هر سن و وزنی انجام داد.

توصیه به تعویض مفصل نه برحسب سن بلکه براساس میزان درد و ناتوانی که در اثر خرابی مفصل ایجاد شده به بیمار داده میشود.

> بیمار دردی دارد که فعالیت های معمولی روزانه مانند راه رفتن را برای او دردناک میکند
> بیمار ممکن است دردی در ناحیه لگن داشته باشد که حتی در موقع استراحت هم او را رها نمیکند
> حرکت مفصل ران ممکن است محدود شده باشد و این محدودیت حرکات روزانه را برای بیمار مشکل کرده است
>درد بیمار با داروهای ضد درد و استفاده از عصا خوب نشده است


جراحی تعویض مفصل لگن و ران در چه بیماری هایی مورد نیاز است

خرابی مفصل ران

از مهمترین علل درد لگن و مفصل ران خرابی این مفصل است. به هر علتی که مفصل ران در ناحیه لگن خراب شود فرد ممکن است به جراحی تعویض مفصل لگن و ران نیاز پیدا کند. مهمترین علل خراب شدن مفصل ران در ناحیه لگن که منجر به این جراحی میشود عبارتند از:

سائیدگی مفصل ران

سائیدگی یا آرتروز یا استئوآرتریت Osteoarthritis از مهمترین علل خراب شدن مفصل ران است. این بیماری معمولا در سنین بالا ایجاد میشود و در آن ابتدا غضروف مفصل بتدریج نازک شده و در نهایت بطور کامل از بین میرود. نتیجه آن میشود که سطوح خشن استخوانی بر روی هم سائیده میشوند و این موجب درد و محدودیت حرکتی در مفصل ران میشود.

هر علتی که موجب ناهمواری در سطوح مفصلی شود منجر به بروز سائیدگی مفصلی در سنین کمتر و جوانی میشود. مثلا بد جوش خوردن شکستگی های مفصل ران و استابولوم میتواند منجر به سائیدگی زودس این مفصل در جوانی شود.

در مراحل پیشرفته سائیدگی و ارتروز مفصل ران درمان آن به توسط جراحی تعویض مفصل ران و لگن انجام میشود.

روماتیسم مفصلی

شایعترین بیماری روماتیسمی که میتواند مفصل ران را در حدی خراب کند که نیاز به تعویض داشته باشد بیماری روماتیسم مفصلی Rheumatoid arthritis است. در این بیماری مزمن لایه سلول های سینوویال درمفصل ملتهب شده و به دنبال آن غضروف مفصلی از بین رفته و این موجب درد و محدودیت حرکتی مفصل ران میشود.

در ابتدای بیماری میتوان درد مفصل را با داروهایی که متخصص روماتولوژیست تجویز میکند کنترل کرد ولی در موارد شدید و وقتی عضروف مفصلی کاملا از بین میرود راهی جز تعویض مفصل باقی نمیماند.

سیاه شدن سر استخوان ران

این بیماری که به آن نکروز آوازکولر یا استئونکروز avascular necrosis هم میگویند به علت نرسیدن خون به سر استخوان ران ایجاد میشود. شایع ترین علت نرسیدن خون به سر استخوان ران مصرف داروهای خاص بخصوص داروهای حاوی کورتون است.

عللی دیگر مانند ضربه یا شکستگی های مفصل ران هم میتوانند موجب این بیماری شوند. سیاه شدن سر استخوان ران میتواند موجب خرابی مفصل و ایجاد درد شود. این درد را میتوان با جراحی تعویض مفصل لگن از بین برد.

دررفتگی مفصل ران

دررفتگی های مادرزادی مفصل ران در بسیاری از موارد میتوانند در دراز مدت موجب خرابی مفصل شوند و درد و محدودیت حرکتی ناشی از آن معمولا بیماران را نیازمند به انجام جراحی تعویض مفصل لگن و ران میکند.

تعویض مفصل ران چه تغییری در زندگی شما میدهد

بعد از تعویض مفصل لگن

یک عامل مهم در تصمیم به جراحی تعویض مفصل لگن و ران یا توتال هیپ این است که بیمار قبل از جراحی بداند چه انتظاراتی باید از آن داشته باشد. جراحی چه کمکی میتواند به او بکند و چه کمکی را نمیتواند.

در غالب بیمارانی که تحت عمل جراحی تعویض مفصل لگن و ران قرار میگیرند درد لگن تا حدود زیادی از بین میرود و توانایی آنها در انجام فعالیت های روزمره به نحو چشمگیری افزایش پیدا میکند.

با این حال باید به یاد داشته باشیم که انجام فعالیت های بدنی سر مصنوعی درون کاسه مفصل مصنوعی حرکت میکند و این حرکت به تدریج و در طول سالهای بعد از جراحی میتواند موجب سایش سطوح مفصل مصنوعی شود. فعالیت بدنی خیلی شدید میتواند این سایش را سریعتر کند.

پس غالب جراحان بعد از جراحی تعویض مفصل رلگن و ران به بیماران خود توصیه میکنند تا از ورزش های شدید مانند پریدن و ورزش های ضربه ای و سنگین دوری کنند. یک فعالیت بدنی معقول بعد از این جراحی شامل راه رفتن، شنا، دوچرخه سواری، تپه نوردی، رقص و انجام دیگر ورزش های ملایم تا متوسط است.

با رعایت تعادل در فعالیت های بدنی میتوان مفصل مصنوعی را برای چند دهه حفظ کرد.

مهمترین تاثیر جراحی تعویض مفصل لگن و ران در رفع مشکلات زیر است.

درد لگن

وقتی مفصل ران در ناحیه لگن خراب میشود بیمار دچار درد در این ناحیه میشود. به علت ساییده شدن سطوح ناهموار سر استخوان ران و حفره استابولوم، پایانه های درد در مفصل تحریک شده و بیمار احساس درد میکند.

این حس درد موجب میشود تا بیمار سعی کند مفصل ران خود را زیاد حرکت ندهد چون هر حرکتی در مفصل شدت درد را افزایش میدهد.

بتدریج  فعالیت های روزانه بیمار  محدودتر میشوند و وی به  علت این درد از یک زندگی سالم و شاد محروم میگردد.  این درد موجب لنگش هم میشود.

علت اینست که بیمار سعی میکند در حین راه رفتن فشار کمتری بر روی اندام دردناک وارد کند و در نتیجه نمیتواند خوب راه برود. یعنی در حین راه رفتن دچار لنگیدن است.

درد مفصل ران بعد از تعویض مفصل لگن کاملا و یا تا حد زیادی از بین میرود. علت اینکه ذکر میشود تا حد زیادی از بین میرود این است که بعضی از بیمارانی که دچار تخریب مفصل ران شده اند مشکلات دیگری هم دارند.

بطور مثال تعدادی از این بیماران تنگی کانال نخاعی و یا هرنی دیسک کمری هم دارند و این مشکلات میتوانند درد لگن را تشدید کنند.

بعد از جراحی تعویض مفصل لگن دردی که به علت ساییدگی مفصل ران ایجاد شده است کاملا از بین میرود ولی دردی که به علت تنگی کانال نخاعی و یا هرنی دیسک بین مهره ای در لگن حس میشده است بدون تغییر باقی میماند.


کوتاهی پا

به علت تخریب سر استخوان ران و کاهش ارتفاع آن، اندام تحتانی این بیماران کوتاه است. در مواردی این کوتاهی به علت جابجا شدن سر استخوان ران به سمت بالا است.

این کوتاهی میتواند موجب لنگش بیمار شود. با تعویض مفصل ران این کوتاهی بطور کامل و یا تا حد زیادی از بین میرود.

اختلاف طول پاها

در صورتیکه کوتاهی در حد 4-3 سانتیمتر باشد تقریبا بطور کامل درمان میشود ولی در مواردی که میزان کوتاهی بیش از آن باشد ممکن است تصحیح کامل آن موجب بروز عوارضی مانند آسیب و فلج عصب سیاتیک شود. در این موارد پزشک معالج با احتیاط عمل کرده و کوتاهی اندام را در حد قابل قبولی جبران میکند.

محدودیت حرکتی

خراب شدن مفصل ران در ناحیه لگن موجب محدود شدن حرکات این مفصل میشود. سر استخوان ران دیگر نمیتواند به راحتی در داخل حفره استابولوم حرکت کند.

البته مقداری از این محدودیت حرکت مربوط به سفت و غیر قابل انعطاف شدن رباط ها و تاندون های اطراف مفصل ران است.

بعد از جراحی تعویض مفصل لگن چون سر استخوان ران و کاسه استابولوم هر دو عوض شده اند حرکت مفصل به راحتی انجام میشود.

البته گاهی اوقات ممکن است به علت تغییرات شدیدی که در رباط ها و تاندون های اطراف مفصل ران ایجاد شده است این محدودیت حرکت بعد از جراحی بطور کامل رفع نشود ولی میتوان گفت که تا حد زیادی بهبود میابد.

لنگش

در تخریب مفصل ران، بیمار در حین راه رفتن دچار لنگیدن میشود. این لنگش به علت درد، محدودیت حرکتی و کوتاهی اندام و ضعف عضلات لگن ایجاد میشود. در مورد سه علت اول بحث شد.

در تخریب مفصل ران، بیمار به علت درد، سال ها نتوانسته است خوب راه برود که نتیجه آن ضعیف شدن عضلات لگن است. ضعف عضلات لگن موجب میشود بیمار نتواند خوب راه برود و به بیان دیگر در حین راه رفتن دچار لنگش میشود.

تعویض مفصل لگن به خودی خود نمیتواند عضلات لگن را قوی کند ولی با از بین رفتن درد، بیمار میتواند بعد از انجام جراحی، نرمش های خاصی را تحت نظر پزشک معالج انجام داده و به وسیله آنها عضلات ضعیف شده را قوی کند. قوی شدن این عضلات میتواند لنگش بیمار را بهبود داده یا کاملا از بین ببرد.

جراحی تعویض مفصل لگن و ران چگونه انجام میشود

جراحی تعویض مفصل لگن

جراحی تعویض مفصل ران دو نوع است. یا کل مفصل عوض میشود که به آن توتال هیپ آرتروپلاستی total hip arthroplasty میگویند یا فقط سر استخوان ران عوض میشود که به آن همی آرتروپلاستی hemiarthroplasty میگویند.

از توتال هیپ آرتروپلاستی معمولا در مواردی استفاده میشود که مفصل ران کاملا خراب شده است و از همی آرتروپلاستی در بعضی موارد شکستگی لگن استفاده میشود.

برای انجام عمل جراحی تعویض مفصل لگن و ران یا توتال هیپ ابتدا پوست روی مفصل ران و عضلات زیر آن شکافته شده و به کنار زده میشوند تا مفصل ران مشخص شود. با باز کردن کپسول مفصلی، استخوان سر ران و استابولوم نمایان میشوند.

سر استخوان ران که سائیده شده و آسیب دیده است و قسمتی از گردن استخوان ران از بقیه استخوان جدا شده و از بدن خارج میشوند. سپس ران به کنار زده میشود تا حفره استابولوم کاملا نمایان شود.

مراحل جراحی تعویض مفصل لگن

باقیمانده غضروف مفصلی تخریب شده که سطح داخلی حفره استابولوم را پوشانده است با رنده های خاصی تراشیده و خارج شده و سپس کاسه پلاستیکی، در داخل حفره استابولوم کار گذاری میشود. سپس باقیمانده استخوان ران برای کارگذاری استم آماده میشود.

به این صورت که با وسایل خاصی کانال مدولر ران گشادتر شده تا شکل دسته یا استم را به خود بگیرد و سپس این استم یا دسته در درون این کانال مدولری آماده شده قرار میگیرد. در آخر، سر مفصل مصنوعی در داخل کاسه پلاستیکی قرار میگیرد تا مفصل مصنوعی آماده کار شود.

بر حسب اینکه اتصال سر و کاسه مصنوعی با استخوان بدن به چه طریقی انجام میشود مفاصل مصنوعی را به دو دسته سیمانی و غیر سیمانی تقسیم میکنند.

در نوع سیمانی برای اتصال دسته یا استم به داخل کانال مدولر و برای اتصال کاسه پلاستیکی به استخوان لگن از چسب مخصوصی به نام سیمان ارتوپدی استفاده میشود.

در مفاصل مصنوعی بدون سیمان، سطح رویی دسته یا استم را با استفاده از روش های مخصوص فلز کاری بصورتی در میاورند که دارای برجستگی و فرورفتگی ها و خلل و فرج بسیار ریز ( در حد زیر مقیاس میلیمتر) میشود.

جراح ارتوپد این دسته را مستقیما و بدون واسطه ای به داخل کانال مدولری وارد میکند. در عرض چند ماه بعد از جراحی، استخوان ران که در تماس با فلز است به درون این خلل و فرج رشد کرده و به این ترتیب به فلز متصل میشود.

در مورد کاسه هم همین اقدام صورت میگیرد. به این صورت که کاسه پلی اتیلنی در درون کاسه فلزی دیگری قرار میگیرد و سطح خارجی این کاسه فلزی به همان ترتیب که در مورد استم گفته شد، به استخوان لگن متصل میشود.

در همی آرتروپلاستی همانطور که گفته شد کاسه استابولوم دست نخورده باقی میماند و سر فلزی مفصل مصنوعی درون استابولوم طبیعی بیمار قرار میگیرد. از این نوع جراحی در مواردی استفاده میشود که استابولوم سالم است.

مفصل مصنوعی لگن چه ساختمانی دارد

مفصل مصنوعی لگن

مفصل مصنوعی لگن یا ران از یک گوی یا کره از جنس فلز و یک کاسه از جنس پلاستیک ساخته شده است. به منظور اتصال جزء کروی به تنه استخوان ران، به کنار گوی، دسته ای متصل شده است که در حین عمل جراحی در درون کانال مدولری استخوان ران قرار میگیرد ( استخوان ران به شکل یک لوله تو خالی است و کانال داخلی آن را کانال مدولری مینامند)

جنس دسته ( که به آن استم Stem هم میگویند) از فلز تیتانیوم بوده و به اشکال گوناگون طراحی و ساخته میشود. قسمت گوی یا سر، معمولا از آلیاژ کروم- کبالت یا از مواد سرامیکی ( اکسید آلومینیوم یا اکسید زیرکونیم) ساخته میشود. سطح رویی این گوی را بسیار صاف و صیقلی میسازند تا به راحتی در درون کاسه حرکت کند.

کاسه را معمولا از نوعی پلاستیک بسیار مقاوم و از نوع خاصی از پلی اتیلن میسازند. البته گاهی بجای استفاده از پلی اتیلن از کاسه هایی از جنس سرامیک یا فلز هم استفاده میشود. پس در سطح مفصلی یک مفصل مصنوعی ران، در واقع فلز یا سرامیک از یک طرف با فلز یا سرامیک یا پلاستیک در طرف دیگر در تماس قرار میگیرد.

مورد استفاده ترین آنها مفصل شدن سر فلزی با کاسه پلاستیکی است. در انواع جدید مفصل مصنوعی ران، کاسه پلاستیکی در درون کاسه فلزی دیگری قرار میگیرد و این کاسه فلزی است که در تماس با استخوان لگن قرار خواهد گرفت.

موادی که در ساخت این مفاصل مصنوعی بکار میروند با بدن سازگارند و از طرف بدن دفع نمیشوند. این مواد تا حد زیادی در مقابل سایش و زنگ زدگی مقاومند. به اندازه کافی قوی هستند تا بتوانند وزن بدن را تحمل کرده و شکسته نشوند و به اندازه کافی قابلیت ارتجاعی دارند تا ترد و شکننده نباشند.

بنابراین این مفاصل مصنوعی از مواد بسیار پیشرفته و با استاندارد و تکنولوژی بالایی ساخته میشوند و همین عامل موجب بالا بودن نسبی قیمت آنها است.

اتصال اجزاء مفصل مصنوعی به استخوان ها میتواند به دو طریق باشد. یا جراح این اجزاء را با کمک چسب خاصی به نام سیمان استخوانی به استخوان متصل میکند و یا آنها را به استخوان پرس کرده و احتمالا آنها را با پیچ به استخوان متصل میکند. به دسته اول مفاصل مصنوعی سیمانی و به دسته دوم مفصل مصنوعی غیر سیمانی میگویند.

مفصل مصنوعی لگن

اینکه پزشک از کدام یک از انواع مفاصل مصنوعی استفاده میکند برای هر بیمار متفاوت بوده و بسته به شکل مفصل خراب شده، جنس استخوان، سن بیمار و بسیاری عوامل دیگر متغیر است.

این امکان هم هست که یک قسمت از مفصل مصنوعی بدون سیمان و قسمت دیگر با سیمان به استخوان متصل شود.


مراحل جراحی تعویض مفصل لگن و ران

شما روز قبل از جراحی در بیمارستان بستری میشوید. عمل جراحی در اطاق عمل و با کمک بیهوشی عمومی یا بیحسی انجام میشود. برای بیهوشی عمومی داروهایی به شما داده میشود تا کاملا به خواب روید و جریان جراحی را متوجه نمیشوید.

در بیحسی دارویی به کمر شما تزریق میشود تا حس درد شما از کمر به پایین برای چند ساعت از بین برود. اینکه برای جراحی شما از کدامیک بیهوشی عمومی یا بیحسی استفاده میشود بسته به نظر متخصص بیهوشی دارد. او با در نظر گرفتن تمامی منافع و ریسک ها بهترین روش را برای شما انتخاب میکند.

عمل جراحی تعویض مفصل لگن و ران معمولا حدود یک ساعت به طول میانجامد ولی در موارد پیچیده تر ممکن است چند ساعت زمان ببرد. شکاف جراحی ممکن است بر حسب ترجیح جراح در قسمت های متفاوتی از لگن داده شود.

این شکاف ممکن است در پشت لگن، در سطح خارجی لگن یا در جلوی آن داده شود. مطالعات نشان داده است که محل شکاف در دراز مدت تاثیر عمده ای در نتایج جراحی نداشته و هر جراح با توجه به مهارت خود باید از روشی که در آن تبحر بیشتری دارد استفاده کند.

بعد از جراحی تعویض مفصل بیمار به اطاقی به نام ریکاوری میرود و تا چند ساعت در آنجا میماند. این چند ساعت بعد از جراحی بسیار مهم است.

در ریکاوری که درون مجموعه عمومی اطاق عمل است پرستاران ورزیده و متخصصین بیهوشی بیمار را برای چند ساعت تحت نظر میگیرند و فشار خون و تنفس بیمار را تحت نظر میگیرند.

اجازه میدهند تا بیمار کاملا هوشیار شود و خونریزی احتمالی از زخم را تحت نظر میگیرند. وقتی اطمینان حاصل شد که بیمار هیچ مشکلی ندارد او  را به بخش منتقل میکنند.

بعد از جراحی معمولا بیمار بعد از یکی دو روز از بیمارستان مرخص میشود.

بازپروری بعد از جراحی تعویض مفصل لگن و ران

موفقیت جراحی تعویض مفصل لگن تا حدود زیادی بستگی به این دارد که شما تا چه حد دستورات پزشک را انجام میدهید. مهمترین نکاتی که بعد از این جراحی باید در نظر داشت عبارتند از

مراقبت از زخم جراحی

زخم جراحی بخیه شده و روی آن پانسمان میشود. این بخیه ها معمولا حدود دو هفته بعد از جراحی خارج میشوند. زخم جراحی ممکن است بطور طبیعی تا یک هفته بعد از جراحی قدری ترشح داشته باشد.

تا وقتی زخم ترشح دارد نباید به آن آب بزنید و آن را خیس نکنید. اگر ترشح زخم بیش از یک هفته طول بکشد مهم است و باید به پزشک اطلاع دهید.

تغذیه

بعد از جراحی تعویض مفصل ران تا چند هفته ممکن است قدری بی اشتهایی داشته باشید. این طبیعی است. سعی کنید بعد از جراحی از پروتئین و لبنیات و میوه بیشتر استفاده کنید. مواد غذایی حاوی آهن در این دوره به شما کمک میکند. شما در این دوره باید آب فراوان بنوشید.

فعالیت بدنی

بعد از جراحی تعویض مفصل ران باید نرمش های خاصی را که پزشک و فیزیوتراپ به شما یاد میدهند انجام دهید. انجام این نرمش ها بخصوص در هفته ها و ماه های اول بعد از جراحی بسیار مهم هستند.

هدف از این نرمش ها تقویت عضلات اطراف لگن است تا بتوانید بهتر راه بروید. این نرمش ها را میتوانید تحت نظر فیزیوتراپ انجام دهید یا خودتان آنها را یاد گرفته و به تنهایی در منزل انجام دهید.

 شما معمولا بعد از سه تا شش هفته خواهید توانست غالب فعالیت های روزمره خود را انجام دهید. البته ممکن است تا چند هفته قدری ناراحتی در ناحیه لگن بخصوص در شبها احساس کنید.

در روزها  وهفته های اول بعد از جراحی باید راه بروید. میزان راه رفتن را پزشک مشخص میکند ولی معمولا پزشک اجاره میدهد بیمار تا اندازه ای که راحت است با کمک واکر یا دو عصای زیر بغل راه برود.

باید میزان راه رفتن را هر روز بیشتر کرد. اوائل بیمار فقط در خانه راه میرود و بعد از مدتی میتواند به قدم زدن در خارج از خانه هم بپردازد. بیمار بعد از جراحی میتواند بنشیند و بایستد و از پله بالا و پایین برود.

چگونه عوارض احتمالی بعد از تعویض مفصل لگن را کم کنیم

جراحی تعویض مفصل لگن و ران یا توتال هیپ مانند هر جراحی دیگری میتواند با عوارض احتمالی همراه باشد. اگر جراحی با تکنیک خوب و در شرایط مناسبی انجام شده باشد احتمال مجموعه این عوارض چیزی حدود سه تا چهار درصد است. پس جراحی تعویض مفصل ران در کل عمل موفق و کم عارضه ای است. البته همانطور که ذکر شد اگر درست انجام شود.

مهمترین عوارض احتمالی این جراحی عبارتند از

عفونت

احتمال عفونت بعد از جراحی تعویض مفصل لگن و ران حدود یک درصد است. عفونت میتوان سطحی باشد یعنی فقط در پوست و محل بخیه و یا ممکن است در عمق و در اطراف مفصل مصنوعی ایجاد شود. این عفونت میتوان در چند روز اول بعد از جراحی ایجاد شود یا حتی ممکن است چند سال بعد از جراحی بوجود آید.

مهمترین علائم عفونت در محل جراحی تعویض مفصل ران شامل ادامه ترشح زیاد از محل جراحی، تب، لرز، افزایش قرمزی و گرمی در پوست محل جراحی و درد لگن موقع راه رفتن است.

 درمان عفونت های خفیف معمولا با تجویز آنتی بیوتیک است ولی در موارد شدیدتر ممکن است نیاز به جراحی وجود داشته باشد. برای کاهش خط عفونت باید مواظب باشیم قبل و بعد از جراحی عفونتی در جای دیگری از بدن وجود نداشته باشد. چون میکروب ها میتوانند از این منابع حرکت کرده و خود را از طریق جریان خون به محل جراحی برسانند.

مهمترین منابع ورود میکروب به جریان خون از دندان و عفونت های ادراری و پوستی است. باید مراقب این عفونت ها باشیم. همچنین داشتن بدنی قوی و سالم و کنترل بیماری های زمینه ای قبلی مانند بیماری های کلیوی یا کبدی یا روماتیسمی میتواند خطر عفونت را کم کنید.

مواظبت درست از زخم جراحی هم در کاهش خطر عفونت موثر است. در افراد چاق، مبتلا به دیابت، کسانی که سیگار میکشند، کسانی که از داروهای ضعیف کننده سیستم ایمنی استفاده میکنند و افرادی که سابقه قبلی عفونت دارند احتمال عفونت مفصل مصنوعی لگن بیشتر است.

لخته شدن خون

بعد از جراحی تعویض مفصل لگن ممکن است خون در وریدهای ساق یا لگن لخته شود و خطر این لخته ها این است که ممکن است حرکت کرده و خود را به قلب و ریه برسانند و مشکلاتی را ایجاد کنند. خطر تشکیل لخته در یک ماه اول بعد از جراحی تعویض مفصل لگن بیشتر است و بعد از آن این خطر به تدریج کم میشود.

مهمترین علائم وجود لخته در بدن درد یا ورم در ساق پا و یا درد قفسه سینه یا تنگی نفس است.

پرشک برای کم کردن خطر ایجاد لخته داروهای رقیق کننده خون به شما میدهد و جوراب های خاصی را به شما میدهد تا بپوشید و به شما توصیه میکند تا مچ پاهایتان را مکررا در طول روز حرکت دهید و راه بروید تا خون درون ساق شما جریان داشته باشد و ساکن نشود. چون سکون خون در وریدهای ساق احتمال لخته را بیشتر میکند.

کوتاهی و بلند شدن پا

پزشک جراح تمام تلاش خود را میکند تا طول هر دو پا بعد از جراحی یکی شوند ولی ممکن است مجبور شود برای پایدار شدن مفصل مصنوعی طول پا را کمی بلند کند یا ممکن است به منظور پیشگیری از آسیب عصبی نتواند طول پا را آنطور که بیمار میخواهد بلند کند.

اگر طول واقعی پاها بعد از جراحی تعویض مفصل لگن با هم متفاوت باشند پزشک به بیمار توصیه میکند تا در کفش خود از کفی استفاده کند. البته ذکر این نکته بسیار مهم است که در بسیاری بیماران بعد از جراحی قدری احساس بلندتر شدن پا وجود دارد.

بیماران در طول سال ها به طول پای کوتاه عادت کرده اند و وقتی به ناگهان و با جراحی پای آنها به اندازه اولیه برمیگردد بدن فورا متوجه میشود و بیمار حس میکند پای او بیش از اندازه بلند شده است. این حس معمولا به علت ضعف عضلات لگن یا چرخش کل لگن ایجاد میشود و در غالب موارد واقعی نیست و بعد از چند ماه از بین میرود.

دررفتگی مفصل مصنوعی لگن

دررفتگی مفصل مصنوعی وقتی است که سر مصنوعی مفصل از درون کاسه مصنوعی خارج شود. این شایعترین عارضه جراحی تعویض مفصل ران است و احتمال بروز آن یک تا دو درصد است. احتمال این دررفتگی در چند ماه اول بعد از جراحی بیشتر است و بعد از آن و وقتی بافت های اطراف مفصل مصنوعی بهبود یافته و سفت شدند این احتمال کم میشود.

در صورتی که مفصل مصنوعی در برود معمولا پزشک آن را بصورت بسته و بدون نیاز به جراحی مجدد جا میندازد ولی گاهی اوقات ممکن است نیاز به جراحی مجدد و تغییر در قسمت هایی از مفصل مصنوعی وجود داشته باشد.

برای کم کردن خطر دررفتگی مفصل مصنوعی باید به توصیه های پزشک در مورد نوع نشستن و راه رفتن و خوابیدن بعد از جراحی به دقت گوش کرده و آنها را یاد گرفته و انجام دهید. همچنین باید در چند ماه اول بعد از جراحی بسیار دقت کنیم زمین نخوریم.

احتمال دررفتگی مفصل مصنوعی اگر جراح عضلات کمتری را موقع جراحی قطع کند و اگر بافت ها را موقع جراحی بهتر ترمیم کند و اگر از سر مفصل مصنوعی بزرگتر استفاده کند کمتر میشود.

این عارضه در زنان و کسانی که عضلات ضعیف دارند، در افراد مبتلا به بیماری های عضلانی عصبی مانند پارکینسون و دمانس و اگر مفصل مصنوعی خوب کار گذاشته نشود بیشتر است.

لق شدن مفصل مصنوعی لگن

ممکن است سالها بعد از جراحی تعویض مفصل ران اتصال مفصل مصنوعی با استخوان به تدریج شل شده و مفصل لق شود. این لق شدن معمولا نتیجه روندی به نام استئولیز است که در آن استخوان اطراف مفصل مصنوعی دچار خوردگی شده و در نتیجه اتصال مفصل مصنوعی و استخوان از بین میرود.

این خوردگی استخوان معمولا ناشی از واکنش سلول های دفاعی بدن انسان و ترشح موادی از آنها است که استخوان را میخورد. این رفتار سلول های دفاعی معمولا واکنش آنها در برابر ذرات بسیار ریزی است که از مفصل مصنوعی به مرور زمان آراد میشود.

این مواد از سطح ساینده مفصل مصنوعی آزاد میشود. یعنی به مرور زمان و براثر حرکت مفصل مصنوعی ساییده شدن سر مصنوعی داخل کاسه مصنوعی ذرات ریزی را از آنها خارج میکند.

در سال های اخیر محققان تلاش بسیاری کرده اند که با تولید مفاصل مصنوعی با کیفیت تر و سطوح ساینده بهتر میزان این ذرات آزاد شده را به حداقل برسانند. با انتخاب مفصل مصنوعی با کیفیت و با بهتر شدن تکنیک جراحی میتوان تا حدود زیادی از این مشکل پیشگیری کرد.

شکستگی اطراف مفصل مصنوعی لگن

شایع ترین علت وقوع شکستگی های اطراف مفصل مصنوعی لگن زمین خوردن است. باید سعی کنیم بعد از جراحی تعویض مفصل ران تا موقعی که تعادل کافی را بدست نیاورده ایم و عضلات لگن را به اندازه کافی قوی نکرده ایم برای راه رفتن از عصا و واکر استفاده کنیم و کمتر از پله استفاده کنیم.

 ضعیف بودن استخوان ها هم احتمال وقوع این شکستگی ها را بیشتر میکند. پیشگیری از عواملی که موجب زمین خوردن میشوند و قویتر کردن استخوان ها با راه رفتن و مصرف لبنیات و ویتامین دی میتواند احتمال شکستگی های بعد از جراحی تعویض مفصل لگن را کم کند.

چگونه از مفصل مصنوعی خود محافظت کنیم

مهمترین نکاتی که بعد از جراحی تعویض مفصل لگن و ران باید برای مراقبت از مفصل مصنوعی رعایت کنیم عبارتند از

1- بطور مرتب در ورزش های سبک شرکت کنیم تا عضلات قوی داشته باشیم. این عضلات مفصل مصنوعی ما را محافظت میکنند

2- مراقب باشیم زمین نخوریم. اگر استخوان اطراف مفصل مصنوعی بشکند نیاز به جراحی مجدد پیدا خواهید کرد

3- قبل از اعمال جراحی یا کارهای دندانپزشکی به پزشک خود بگوئید که قبلا جراحی تعویض مفصل داشته اید. ممکن است نیاز باشد به شما آنتی بیوتیک داده شود

4- حتی اگر مشکلی در مفصل مصنوعی خود ندارید باید بطور مکرر به پزشک ارتوپد خود مراجعه کنید تا مفصل مصنوعی را تحت نظر داشته باشد