بلند شدن پا بعد تعویض مفصل لگن

یکی از عوارض احتمالی جراحی تعویض مفصل لگن بلند شدن پای جراحی شده است ولی آیا این عارضه چرا و چگونه ایجاد میشود و اگر بعد از جراحی، پا بلند شد باید چکار بکنیم.

یکی از فواید عمل جراحی تعویض مفصل لگن اینست که اگر در اثر خرابی مفصل ران پا کوتاه هم شده باشد میتوان این کوتاهی را در غالب موارد تا حدود زیادی برطرف کرد.

در بعضی موارد خرابی مفصل ران، کوتاهی در مفصل خراب شده ایجاد نشده است. در این موارد جراح سعی میکند مفصل مصنوعی را طوری کار بگذارد که طول هر دو پا بعد از جراحی یکسان شوند.

با این حال در موارد معدودی این احتمال وجود دارد که جراح سهوا قسمت رانی مفصل مصنوعی را قدری بالاتر کار بگذارد و در نتیجه آن پای جراحی شده قدری بلندتر شود ولی احتمال این بسیار کم است.

بیشتر موارد بلندی پا بعد از جراحی به عللی ایجاد میشود که در ادامه نوشته توضیح خواهم داد ولی قبل از آن بگذارید یک موضوع دیگر را هم توضیح دهم و آن بلند کردن عمدی پا به توسط جراح است.

گاهی اوقات جراح عمدا پا را قدری بلند میکند و آن وقتی است که موقع جراحی متوجه ناپایداری مفصل مصنوعی میشود.

در این حالت ممکن است تصمیم بگیرد برای اینکه مفصل مصنوعی پایدارتر شود احتمال دررفتگی مفصل مصنوعی بعد از جراحی کم شود قدری گردن مفصل مصنوعی را بلندتر کند که در نتیجه آن پای بیمار کمی بلندتر میشود.

حالا میرسیم به اصلی ترین و شایعترین علت بلند شدن پا بعد از جراحی تعویض مفصل لگن.

در بسیاری از موارد خرابی مفصل ران شکل سر استخوان ران تغییر کرده و ارتفاع سر استخوان ران کم میشود. این موجب میشود طول کل پای مبتلا کم شود و به اصطلاح پای طرف مبتلا کوتاه شود.

برای راه رفتن باید کف هر دو پا به زمین برسند پس بیماری که الان یک پایش کوتاه شده برای اینکه کف پای کوتاه شده را به زمین برساند چاره ای ندارد جز اینکه لگن طرف مبتلا را قدری پایین بیاورد.

با پایین آوردن لگن طرف مبتلا به همان میزانی که پا کوتاه شده است، کف پا به زمین میرسد و فرد میتواند بدون لنگش راه برود. البته پایین آمدن لگن حدی دارد.

لگن یک طرف میتواند تا حدود دو سانتیمتر پایین بیاید به شرطی که ستون مهره سالم باشد. اگر ستون مهره مشکل داشته باشد لگن پایین نمیاید یا اگر کوتاهی بیش از دو سانتیمتر باشد لگن نمیتواند در این حد پایین بیاید و در نتیجه کف دو پا در موقع راه رفتن در یک سطح بر روی زمین قرار نمیگیرند و نتیجه آن لنگش و بد راه رفتند میشود.

این روندی که توضیح دادم در طول چندین سال و گاهی اوقات چندین دهه اتفاق میفتد و فرد متوجه پایین آمدن یک طرف لگن نمیشود.

در روز جراحی سر استخوان ران که کوتاه شده است از بدن خارج شده و بجای آن یک سر مصنوعی قرار میگیرد که طول پای عمل شده را به طول نرمال و طبیعی خود برمیگرداند.

روز بعد از جراحی که بیمار با کمک فیزیوتراپ میخواهد حرکت کند لگن پای جراحی شده همچنان پایین است چون سالها پایین بوده و تمایل دارد که همچنان پایین بماند.

وقتی لگن طرف مبتلا پایین میماند ولی پای کوتاه شده به طول طبیعی و نرمال خود برگشته است کف پای عمل شده از کف پای مقابل پایین تر میاید و بیمار احساس میکند پای عمل شده بلند تر شده است.

در واقع پا بلندتر نشده است بلکه پای کوتاه به طول نرمال خود برگشته ولی چون کوتاه شده پا در طول سالها اتفاق افتاده بیمار متوجه آن نشده است و حالا که بلند شده آن به یکباره اتفاق افتاده بیمار متوجه آن میشود و وقتی دو پا را کنار هم میگذارد به علت پایین بودن لگن طرف مبتلا کف پای مبتلا پایین تز قرار میگیرد و فرد فکر میکند پایش بلند شده است.

چاره چیست.

بعضی بیماران در این وضعیت ناراحت میشوند و فکر میکنند پزشک جراحی را درست انجام نداده است. بعضی دیگر از بیماران از پزشک میخواهند به آنها کفی بدهد تا زیر پای دیگر بگذارند تا پاها یکی شود تا لنگش آنها برطرف شود. این کارها درست نیست.

راه درست اینست که به بیمار به پایین بودن پا توجهی نکند و راه برود. به تدریج و در طی چند ماه بعد از جراحی لگن دو طرف هم سطح شده و این اختلاف طول ظاهری پاها از بین میرود و راه رفتن بیمار هم درست میشود.

پس میبینیم که گرچه ممکن است طول حقیقی پای جراحی شده بلندتر شود ولی این اتفاق بندرت ایجاد میشود و بیشتر اوقات علت احساس بلندی پا بعد از جراحی به علت بلندی ظاهری در نتیجه چرخش لگن است که بتدریج از بین میرود.