پروتز لگن چیست و کجا استفاده میشود

پروتز لگن همان مفصل مصنوعی لگن است که به جای مفصل خراب شده لگن کار گذاشته میشود. به زبان دیگر وقتی مفصل لگن یا مفصل ران به کلی خراب میشود دکتر ارتوپد آن را طی عمل جراحی با یک مفصل مصنوعی جایگزین میکند که به آن پروتز میگویند.

استفاده از کلمه پروتز لگن

پروتز prosthesis در لغت به معنای یک قسمت مصنوعی از بدن است. مثلا کسی که پایش قطع شده و یک پای مصنوعی دارد میگویند از پروتز پا استفاده میکند. کسی که از قلب مصنوعی استفاده میکند میگویند از پروتز قلبی استفاده میکند.

در جراحی تعویض مفصل هم همین است. میگویند از پروتز زانو یا پروتز لگن استفاده شده است. مقصود این است که از مفصل مصنوعی زانو یا لگن برای بیمار استفاده شده است.

جراحی های تعویض مفصل در ناحیه لگن را به صورت های مختلف تقسیم بندی میکنند ولی یک نوع از تقسیم بندی به این صورت است که آیا در حین جراحی فقط سر استخوان ران عوض شده است و یا هم سر استخوان ران و هر کاسه استابولوم عوض شده است.

اگر در حین جراحی فقط سر استخوان ران عوض شده باشد به آن تعویض مفصل, همی آرتروپلاستی Hemiarthroplasty میگویند. اگر هم سر استخوان ران و هم حفره استابولوم تعویض شده باشده به این نوع جراحی توتال هیپ آرتروپلاستی Total Hip Arthroplasty میگویند.

بعضی پزشکان ارتوپد فقط به مفصل مصنوعی که برای همی ارتروپلاستی بکار میرود پروتز میگویند و این کلمه را برای مفصل مصنوعی که برای تعویض کامل مفصل لگن استفاده میشود بکار نمیبرند.

از همی آرتروپلاستی معمولا برای درمان نوعی از شکستگی های لگن یعنی شکستگی های گردن استخوان ران در افراد با سن بالای 65 سال استفاده میشود. پس پروتز لگن را معمولا در همی آرتروپلاستی هایی بکار میبرند که هدف از آنها درمان شکستگی های گردن استخوان ران افراد مسن است.

البته همانطور که قبلا هم گفته شد الان دیگر منظور خیلی از پزشکان از پروتز لگن یک کلمه عام برای همه مفاصل مصنوعی لگن است.

ساختمان پروتز لگن چیست

پروتز لگن یا همان مفصل مصنوعی لگن یک ساختار یک تکه نیست بلکه از قسمت های جداگانه ای درست شده که جراح موقع جراحی آنها را مونتاژ یا سرهم بندی میکند.

یک قسمت آن قسمت لگنی است که در ناحیه لگن قرار میگیرد و قسمت دیگر قسمت رانی است که در ران قرار میگیرد.

قسمت لگنی در واقع یک کاسه پلاستیکی از جنس پلی اتیلن است که آن را درون حفره استابولوم لگن قرار میدهند و قسمت رانی یک سر مصنوعی است که بر روی یک پایه فلزی قرار میگیرد و پایه را درون استخوان ران میگذارند.

به این صورت سر مصنوعی در بالای ران به جای سر استخوانی قرار میگیرد و کاسه پلی اتیلنی درون حفره استابولوم کار آن را انجام میدهد.

موقع جراحی پزشک داخل حفره استابولوم را با رنده های خاصی شکل میدهد و غضروف های خراب شده و استخوان های زیادی را خارج میکند. سپس کاسه پلی اتیلنی را درون این حفره شکل داده شده قرار میدهد.

دو راه برای قرار داده کاسه پلی اتیلنی هست. یا آن را با چسب مخصوصی به نام سیمان استخوانی به داخل حفره میچسبانند و یا ابتدا یک کاسه فلزی را درون حفره پیچ میکنند و سپس کاسه پلی اتیلنی را درون آن کاسه فلزی قرار میدهند.

در قسمت ران هم ابتدا گردن استخوان ران برش میخورد و سر استخوان ران جدا میشود و سپس پایه فلزی به درون کانال استخوان ران گذاشته شده و سر مصنوعی در بالای پایه گذاشته میشود.

در پایان کار، سر مصنوعی درون کاسه پلی اتیلنی گذاشته میشود. سر مصنوعی ممکن است از جنس آلیاژ کروم کبالت و یا از جنس سرامیک باشد. پایه معمولا از آلیاژ های تیتانیوم است.