تاثیر تعویض مفصل ران بر لنگش و لنگیدن

جراحی تعویض مفصل ران و لگن مهمترین روش درمان درد لگن در بیماران مبتلا به تخریب این مفصل است. با این حال این جراحی میتواند بسیاری دیگر از مشکلات این بیماران را حل کند. یکی از این مشکلات لنگش است.

جراحی تعویض مفصل لگن و ران میتواند در غالب اوقات لنگیدن ناشی از خراب شدن مفصل ران را درمان کند. مشکل بسیاری از بیمارانی که به جهت حل مشکلات لگن به پزشک مراجعه میکنند نه درد لگن بلکه لنگش و یا کوتاهی پا است.

در این مقاله یاد خواهیم گرفت که لنگش به چه عللی ایجاد میشود و جراحی تعویض مفصل لگن چگونه بر روی آن تاثیر میگذارد.

علل لنگیدن چیست

لنگیدن علل زیادی دارد ولی در اینجا فقط آن دسته از عللی که در بیماران با مشکل لگنی موجب بروز لنگش میشوند مورد بحث قرار میگیرند.

بطور مثال بعضی بیماری های مخچه ای میتوانند با تاثیر بر روی حس تعادل موجب لنگیدن شوند ولی این موارد فعلا مورد بحث ما نیست.

مهمترین علل لنگیدن در یک بیمار با مشکل لگن عبارتند از

• درد لگن
• کوتاهی اندام تحتانی
• محدودیت حرکتی مفصل
• ضعف عضلات لگن
• عادت

درد لگن موجب لنگش میشود

مهمترین و شایعترین علت لنگیدن درد لگن است. به هر دلیلی هر جای لگن که درد داشته باشد این درد موجب میشود فرد برای رهایی از درد روش راه رفتن خود را به نحوی تغییر دهد تا درد کمتری را حس کند و این نحوه راه رفتن ممکن است غیر طبیعی باشد و این غیر طبیعی بودن راه رفتن را لنگش میگوئیم.

پس لنگیدن در غالب موارد پاسخی است که انسان ها به درد لگن خود میدهند. در این موارد اگر میخواهیم لنگش و بد راه رفتن درمان شود باید درد لگن را از بین ببریم.

درد لگن علل بسیار زیادی دارد ولی از مهمترین علل آن خراب شدن مفصل ران است. عمل جراحی تعویض مفصل لگن و ران میتواند با از بین بردن درد ناشی از خرابی این مفصل، لنگیدن را هم درمان کند.

پس در کسانی که یک مفصل ران خراب دارند عمل جراحی تعویض لگن میتواند لنگش را در غالب موارد درمان کند.

اگر میخواهید بدانید چرا نگفتم همیشه و ترجیح دادم از غالب موارد استفاده کنم علل دیگر لنگش را مطالعه کنید.

کوتاهی پا موجب لنگیدن میشود

منظور ار کوتاهی پا در اینجا کوتاه شدن هر جایی از اندام تحتانی از لگن به پایین است. در خرابی مفصل ران در بسیاری اوقات سر استخوان ران تغییر شکل میدهد یا حتی بطور کامل تخریب میشود.

این تغییر شکل معمولا موجب کاهش ارتفاع سر استخوان ران میشود که نتیجه آن کم شدن کل طول استخوان ران است.

وقتی طول ران کم میشود طول کل اندام تحتانی کم شده و این موجب لنگش میشود. گاهی اوقات بدون اینکه مفصل ران خراب شده باشد به عللی دیگری ممکن است طول استخوان ران کم شود.

در این موارد فرد بدون اینکه درد لگن داشته باشد لنگش دارد. پس لنگیدن همیشه به علت درد نیست و همراه با درد نیست و میتواند به علت کوتاهی پا بوجود بیاید.

در جراحی تعویض مفصل لگن میتوان در غالب موارد کوتاهی ناشی از خراب شدن مفصل ران را درمان کرد. اینکه آیا میتوان همه کوتاهی را درمان کرد یا خیر و اگر نمیتوان همه آن را درمان کرد تا چه میزان کوتاهی را میتوان درست کرد به عوامل زیادی مربوط است مثلا

تبحر جراح: اینکه جراح بتواند مفصل مصنوعی را طوری کار بگذارد که کوتاهی پا جبران شود به مهارت او بستگی دارد

میزان کوتاهی: موقعی که مفصل ران کوتاه میشود این فقط استخوان نیست که کوتاه شده است. تمام بافت های اطراف آن هم کوتاه میشوند.

پس عصب و شریان و تاندون ها و عضلات هم کوتاه میشوند. وقتی جراحی با کارگذاری مفصل مصنوعی سعی در بلند کردن مفصل میکند این بافت ها تحت کشش قرار میگیرند ولی فقط تا حدی میتوانند کشیده و بلند شوند.

مثلا اگر عصب سیاتیک که در پشت مفصل ران است بیش از حد کشیده شود فلج میشود. پس جراح نمیتواند به هر اندازه ای که خواست مفصل را بلند کند. معمولا تا 3-2 سانتیمتر بلند کردن مفصل مشکلی ایجاد نمیکند.

وضعیت بافت های اطراف مفصل: اگر قابلیت کش آمدن بافت های اطراف مفصل کم باشد نمیتواند طول مفصل را زیاد بلند کرد.

مثلا در کسی که قبلا چند بار در ناحیه لگن تحت عمل جراحی قرار گرفته است بافت اسکار یا جوشگاهی که در اطراف مفصل ران ایجاد میشود و عصب و شریان و عضلات را هم در برگرفته است قابلیت کششی خوبی ندارد و نمیتوان آن را تا حدی بلند کرد.

با توجه به عللی که ذکر شد قبل از انجام جراحی نمیتوان بطور قطعی گفت که آیا میتوان کوتاهی پا را بطور کامل برطرف کرد یا خیر. معمولا اگر کوتاهی در حد یکی دو سانتیمتر باشد میتوان آن را بطور کامل برطرف کرد ولی اگر کوتاهی بیشتر باشد امکان تصحیح کامل آن فقط موقع عمل جراحی مشخص میشود.

تنها در این زمان است که پزشک جراح میتواند با بررسی بافت های اطراف مفصل مشخص کند تا چه حد میتواند آن را بلند کند. قطعا محدودیت های وجود دارد و پزشک کوتاهی پا را به قیمت آسیب به بافت های دیگر تصحیح نمیکند.

نکته مهم دیگر این است که در بعضی موارد کوتاهی پا به علت چرخش کل حلقه لگن ایجاد میشود. در این موارد با برطرف کردن این چرخش با جراحی تعویض مفصل میتوان کوتاهی های زیاد پا را هم درمان کرد.

پس میتوان گفت عمل جراحی تعویض مفصل لگن و ران میتواند لنگش را که به علت کوتاهی پا ایجاد شده در غالب موارد درمان کند.

لنگش به علت محدودیت حرکت مفصل ران

مفصل ران نقش عمده ای را در راه رفتن ایفا میکند. اگر این مفصل خوب حرکت نکند راه رفتن هم بد میشود و در این حالت بیمار لنگش پیدا میکند. پس لنگیدن میتواند به علت محدودیت حرکت مفصل ران حتی بدون وجود درد وجود داشته باشد.

این محدودیت حرکتی در غالب موارد به علت تغییر شکل استخوان های تشکیل دهنده مفصل ران ایجاد میشود ولی میتواند به علت کوتاه شدن عضلات و لیگامان های اطراف مفصل هم ایجاد شود.

در بسیاری از اوقات میتوان با تکنیک مناسب جراحی این محدودیت ها را تا حد زیادی تصحیح کرد و این تصحیح میتواند حرکات مفصل را بهتر کرده و در نتیجه لنگش را درمان کند.

البته محدودیت حرکتی مفصل ران را نمیتوان همیشه با جراحی بطور کامل برطرف کرد ولی در بسیاری از موارد میتوان آن را بهتر کرد.

محدودیت حرکت مفصل ران میتواند موجب چرخش لگن شود و این چرخش میتواند یک پا را کوتاه و پای طرف مقابل را بلند کند. در این موارد میتوان با درمان محدودیت حرکت مفصل ران کوتاهی را هم تا حد زیادی درمان کرد.

پس میتوان گفت عمل جراحی تعویض مفصل ران در غالب موارد میتواند لنگش ناشی از محدودیت حرکتی مفصل ران را برطرف کند

لنگش به علت ضعف عضلات

ضعیف بودن عضلات تنه و لگن از مهمترین علل لنگیدن است. درست راه رفتن نیاز به عضلات مناسب دارد و اگر عضلات خوب کار نکنند راه رفتن واقعا مشکل میشود.

کسانی که خرابی مفصل ران دارند به علت درد لگن نمیتوانند زیاد راه بروند و وقتی مدتی کم راه بروید عضلات تنه و لگن و پا به تدریج تنبل و ضعیف میشوند و این ضعف میتواند موجب لنگش شود.

جراحی تعویض مفصل لگن و ران نمیتواند ضعف عضلات را از بین ببرد ولی درد را میتواند. پس بعد از جراحی درد بیمار از بین میرود و شروع به راه رفتن میکند. پزشک نرمش های خاص طبی به او یاد میدهد تا عضلاتش را قویتر کند و با قویتر شدن عضلات لنگیدن بهتر میشود.

پس جراحی تعویض مفصل ران میتواند بطور غیر مستقیم موجب قویتر شدن عضلات تنه و لگن شده و در نتیجه لنگش را درست کند.

چه مدت بعد از جراحی لنگش درست میشود

درد لگنی که بیمار قبل از جراحی احساس میکرد بلافاصله بعد از جراحی از بین میرود. البته درد محل جراحی تا مدتی وجود دارد.

این مدت بسته به بیمار و نوع جراحی و تکنیک جراحی متفاوت است و ممکن است از چند روز تا چند هفته طول بکشد ولی به تدرج کمتر شده تا از بین برود. کوتاهی پا هم اگر قبل از جراحی وجود داشته تا حدود زیادی قابل تصحیح است. محدودیت حرکتی مفصل ران هم همینطور.

بعد از جراحی که بیمار شروع به راه رفتن میکند درد اولین چیزی است که متوجه میشود خوب شده است. تقریبا بعد از چند روز تا چند هفته دیگر درد محسوسی در موقع راه رفتن احساس نمیکند مگر دردهای جزئی که آنها هم به تدریج در طی چند ماه بعد از بین میروند.

لنگش بعد از جراحی سریع درست نمیشود. حتی ممکن است در چند هفته اول جراحی کمی بیشتر هم شود ولی نگران نباشید به تدریج با راه رفتن و با انجام نرمش های طبی عضلات تنه و لگن قویتر میشوند و این قویتر شدن عضلات موجب میشود لنگش به تدریج کمتر و کمتر شود.

تصحیحی که جراح برای طول پا و محدودیت حرکتی انجام داده هم کمک میکند تا این لنگش بهتر و زودتر خوب شود. این بهتر شدن راه رفتن تا یکسال بعد از جراحی ادامه دارد یعنی بیمار حتی تا یکسال بعد از جراحی میبیند که هر ماه بهتر از ماه قبل راه میرود.

البته وقتی کسی سال های سال لنگش داشته به نحوی به این طرز راه رفتن عادت میکند. بعضی مواقع با اینکه تمامی علل ایجاد کننده لنگش بعد از جراحی تعویض مفصل درست شده اند ولی بیمار به علت عادت به راه رفتن به روش قبل کمی لنگش را حفظ میکند. این وضعیت در غالب موارد با گذشت زمان و تمرین درست میشود.

بهترین نتایج را آنهایی بدست میاورند که میتوانند عضلات تنه و لگن را با انجام نرمش های طبی بیشتر قوی کنند.

در کل میتوان گفت جراحی تعویض مفصل لگن و ران میتواند لنگش ناشی از خراب شدن مفصل را در غالب موارد کلا برطرف کند و در آنهایی که که نمیتوان لنگش را کاملا درمان کرد میتوان آن را تا حدود زیادی کمتر کرد.