اطاق عمل ممکن است برای بسیاری از بیماران جایی ناشناخته باشد و همین میتواند موجب استرس و نگرانی آنها شود. آنها نمیدانند در اطاق عمل چه اتفاقاتی میفتد و از آنها انتظار میرود چه کارهایی انجام دهند.
احتمالا اولین بار است که به آنجا میروند. پس برای رفع این نگرانی باید یاد بگیرند. باید از قبل بدانند محیط داخلی یک اطاق عمل چگونه است و چه اتفاقاتی در آن میفتد. این نوشته برای روشن کردن این نکته است.
قبل از رفتن به اطاق عمل لباس های مخصوصی به بیمار پوشانیده شده و به اطاق عمل فرستاده میشود. بیمار ابتدا به یک اطاق انتظار میرود. وقت جراحی که شد وی با تخت یا صندلی چرخدار از این اطاق انتظار به اطاق اصلی جراحی منتقل میگردد.
اطاق عمل جراحی یک اطاق بزرگ است که یک تخت در وسط آن وجود دارد. به آن تخت جراحی میگویند و بیمار برای جراحی بر روی آن قرار میگیرد.
اطاق عمل معمولا به رنگ سبز یا آبی کمرنگ است. هوای آن قدری سرد است. در بالای اطاق و بالای تخت عمل، وسایلی که مورد استفاده متخصص بیهوشی است قرار میگیرند. در اطراف اطاق هم میزهایی است که وسایل مورد استفاده جراح بر روی آن قرار گرفته است.
پرسنل اطاق عمل معمولا لباس های یک شکلی دارند که برحسب وظیفه شان ممکن است رنگ لباس آن ها با هم متفاوت باشد ولی همه آنها کلاه پارچه ای به سر داشته و ماسکی بر جلوی بینی و دهان خود قرار میدهند. این کلاه و ماسک برای جلوگیری از انتقال میکروب های بدن آنها به بیمار است.
برای شروع جراحی تعویض مفصل در ناحیه ران بیمار ابتدا به توسط متخصص بیهوشی و همکارانش بیهوش یا بیحس میشود.
برای شروع بیهوشی و یا بیحسی ابتدا بیمار به پشت بر روی تخت دراز کشیده و سوزن های مخصوصی به نام آنژیوکت به یک دست یا هر دو دست بیمار زده میشود. اینها لوله های باریک پلاستیکی هستند که قبل و در حین و بعد از جراحی دارو و سرم و خون از این طریق به بدن بیمار رسانده میشود.
بسیار دیده میشود که بیماران تمایل دارند در حین جراحی نوع خاصی از بیحسی یا بیهوشی برای آنها استفاده شود. بعضی ها تمایل دارند کاملا بیهوش شوند و در حین جراحی اصلا چیزی نفهمند و بعد از عمل جراحی بیدار شوند.
بعضی از افراد از بیحسی ناحیه ای که با استفاده از تزریق ماده بیحسی در ناحیه کمر انجام میشود وحشت دارند و فکر میکنند بعد از جراحی، کمر آنها ضعیف میشود.
بعضی دیگر که بیماری داخلی خاصی مثل بیماری های قلبی یا ریوی دارند فکر میکنند که اگر بیهوش نشوند و بیحس شوند خطر کمتری آنها را تهدید میکند.
ذکر این نکته مهم است که صلاحیت دارترین کسی که مشخص میکند بیمار را باید با چه روش برای عمل جراحی تعویض مفصل لگن و ران آماده کرد پزشک متخصص بیهوشی است.
وی با در نظر گرفتن عوامل مختلفی مثل سن بیمار، بیماری های زمینه ای که بیمار ممکن است داشته باشد، نوع عمل جراحی و بسیاری عوامل دیگر بهترین و مناسب ترین انتخاب را برای بیمار در نظر میگیرد.
وی برای این تصمیم سالها آموزش دیده و تجربه دارد. پس بهتر است تصمیم گیری در مورد نوع بیحسی یا بیهوشی به پزشک متخصص بیهوشی سپرده شود مگر در مواقعی که ایشان بیمار را در انتخاب بین دو یا چند روش آزاد میگذارد.
برای بیحسی کمری بیمار بر روی تخت مینشیند و پزشک متخصص بیهوشی داروی خاصی را با سوزن بسیار باریکی به پشت کمر وی وارد میکند. سپس بیمار دراز میکشد.
بعد از یک یکی دو دقیقه هر دو پای بیمار از کمر به پایین بیحس مسشوند. ممکن است تزریق ماده بیحسی به کمر بیمار در حالت خوابیده به شانه انجام شود.
بیهوشی عمومی هم معمولا با تزریق داروهای خاص به درون رگ بیمار و با تنفس داروهای بیهوشی از راه ماسک تنفسی انجام میشود.
بعد از انجام بیهوشی یا بیحسی بیمار را در وضعیت مناسب جراحی بر روی تخت جراحی قرار میدهند و سپس محل جراحی به توسط محلول های خاص کاملا شسته و ضد عفونی میشود.
جراح و کمک جراح که ممکن است یک یا چند نفر باشند دست های خود را با محلول های ضد عفونی شسته و تمیز میکنند. سپس لباس های استریل و تمیزی را پوشیده و دستکش جراحی به دست میکنند. پس از آن محل جراحی مجددا به توسط جراح با محلول های خاص ضد عفونی میشود.
جراح و همکاران وی پارچه هایی را بر روی بیمار و در اطراف محل جراحی به نحوی قرار میدهند که فقط پوست محل جراحی نمایان بوده و بقیه بدن بیمار در زیر پارچه قرار گیرد.
تمام این تمهیدات برای این است که محل جراحی تعویض مفصل حتی الامکان میکروب کمتری داشته باشد تا خطر عفونت بعد از جراحی کاهش یابد.
عمل انجام میشود و بعد از آن بیمار به اطاق ریکاوری Recovery room میرود. در آنجا بیمار برای یکی دو ساعت تحت نظر پرستاران آموزش دیده و متخصص بیهوشی قرار میگیرد تا وضعیت قلب و تنفس مشکلی پیدا نکند.
زخم محل جراحی مرتبا بازدید میشود تا خونریزی غیر عادی نداشته باشد. درد بیمار کنترل میشود. وضعیت ادراز بیمار کنترل میشود و کلا بیمار از هر نظر تحت مراقبت های شدید قرار میگیرد.
هر وقت متخصص بیهوشی مطمئن شد بیمار کاملا پایدار است و مشکل خاصی ندارد از ریکاوری مرخص شده و به بخش منتقل میشود.