درمان شکستگی استابولوم چیست

شکستگی استابولوم از جمله شدیدترین انواع شکستگی های بدن و شکستگی های لگن محسوب میشود. در این مقاله در مورد مکانیسم ایجاد آن. علائم آن و روش درمان این شکستگی مطالبی را یاد میگیریم.

اگر فعلا فرصت خواندن این مقاله را ندارید میتوانید فیلم کوتاه زیر را ببینید.

شدت شکستگی استابولوم

شکستگی استابولوم Acetabular fractures معمولا بر اثر ضربات بسیار شدید به بدن مانند تصادف اتومبیل یا سقوط از ارتفاع ایجاد میشوند. با این حال در سنین بالا که استخوان ضعیف تر است این شکستگی ممکن است بدنیال یک زمین خوردن ساده ایجاد شود.

در بسیاری از موارد شکستگی در ناحیه استابولوم همراه با دررفتگی در مفصل ران است. این شکستگی ها همچنین میتوانند همراه با آسیب های عصبی یا عروقی باشند. بسیاری از شکستگی استابولوم همراه با شکستگی ها یا دیگر آسیب های حلقه لگن هستند.

شدت این شکستگی در بیماران متفاوت است و این شدت بستگی به عوامل زیر دارد

1- تعداد و اندازه قطعات شکسته شده. حفره استابولوم ممکن است به دو تکه بزرگ شکسته شده باشد یا ممکن است چند تکه و خرد شده باشد

2- میزان جابجایی قطعات شکسته شده. هرچه قطعات شکسته شده از هم بیشتر فاصله بگیرند شدت شکستگی بیشتر است

3- آسیب به غضروف استابولوم. هرچه این آسیب بیشتر باشد شدت شکستگی استابولوم شدیدتر است

4- شدت آسیب به بافت های اطراف استابولوم مانند اسیب به عضلات، تاندون ها، عروق و اعصاب

وقتی شدت شکستگی استابولوم زیاد باشد ممکن است با خونریزی زیاد و یا آسیب عروقی و عصبی همراه باشد.

مکانیزم شکستگی در ناحیه استابولوم

استابولوم Acetabulum یک حفره یا کاسه استخوانی در لگن است که سر استخوان ران در آن قرار گرفته و مفصل ران را تشکیل میدهد. پس استابولوم قسمت بسیار مهمی از مفصل ران است.

یکی از مکانیزم های شکستگی استابولوم تصادف اتومبیل است. در هنگام تصادف از روبرو سرعت اتومبیل بعد از برخورد، به ناگهان کم میشود ولی سرنشین به علت اینرسی همچنان به جلو حرکت میکند.

در این هنگام برخورد زانوی او به داشبورد ماشین موجب انتقال نیرویی از زانو و از طریق استخوان ران به سر استخوان ران میشود و سر استخوان ران به شدت به حفره استابولوم ضربه میزند.

این ضربه میتواند موجب خروج سر استخوان ران از حفره استابولوم شود که به آن دررفتگی در ناحیه مفصل ران میگویند و یا ممکن است موجب شکستگی استابولوم لگن شود یا هر دو با هم.

مکانیزم دیگر شکستگی استخوان استابولوم لگن سقوط از ارتفاع است که در آن ضربه به کنار لگن وارد میشود. این هم موجب ضربه سر استخوان ران به حفره استابولوم و شکستگی آن میشود.

علائم و تشخیص شکستگی استابولوم لگن

مهمترین علامت شکستگی استابولوم احساس درد لگن در ناحیه مفصل ران است که با هر حرکتی در ران بیشتر یشود. بیمار توانایی راه رفتن را از دست میدهد.

اگر همراه با این شکستگی آسیب عصبی هم ایجاد شده باشد بیمار ممکن است دچار بیحسی یا گزگز یا ضعف در بعضی عضلات پا شود. اگر همراه با شکستگی، دررفتگی در ناحیه مفصل ران هم وجود داشته باشد ممکن است پا به سمت داخل چرخیده باشد.

تشخیص این شکستگی معمولا بعد از معاینه پزشک و با کمک یک رادیوگرافی ساده انجام میشود ولی ممکن است تشخیص آن دشوار بوده و نیاز به تصویربرداری های پیچیده تری مانند سی تی اسکن باشد.

درمان شکستگی استابولوم چیست

راه های مختلفی در درمان این شکستگی استفاده میشود. پزشک برحسب شرایط بیمار و شدت شکستگی و محل آن و میزان جابجایی قطعات شکسته شده و عوامل دیگر تصمیم میگیرد بهترین روش درمانی چیست. در زیر روش های درمانی عمده را بررسی میکنیم

درمان غیر جراحی

در مواردی که شکستگی پایدار بوده و میزان جابجایی قطعات کم باشد درمان ممکن است بدون نیاز به جراحی انجام شود.

گاهی هم بیمار آنچنان ناتوان است که جراحی میتواند آسیب های بالقوه بیشتری به او وارد کند. در این موارد هم ممکن است پزشک تصمیم به درمان غیر جراحی بگیرد.

در این موارد پزشک به بیمار توصیه میکند که با دو عصای زیر بغل یا یک واکر راه رفته ولی پای خود را بر روی زمین فشار ندهد.

درمان با کشش

استفاده از استراحت یا کشش و یا وزنه امروزه دیگر جایی در درمان شکستگی استابولوم لگن ندارند و در غالب بیمارانی که با کشش درمان میشوند شکستگی یا جوش نمیخورد یا بد جوش خورده و مفصل ران دیر یا زود دچار سائیدگی و آرتروز میشود.

درمان جراحی

در غالب اوقات درمان شکستگی حفره استابولوم نیاز به جراحی دارد و درمان نادرست آنها میتواند منجر به خرابی زودرس مفصل ران شود. وققتی قطعات شکسته شده نسبت به هم بیش از دو میلیمتر جابجا شده اند جراحی باید انجام شود.

جااندازی این شکستگی باید بسیار دقیق باشد تا احتمال بروز سائیدگی مفصل در آینده را به حداقل برساند. این جااندازی دقیق تنها با کمک عمل جراحی میسر است.

در موقع جراحی پزشک ارتوپد قطعات شکسته شده را به دقت میلیمتری در کنار هم قرار داده و سپس قطعات را با پیچ و پلاک در کنار هم نگه میدارد.

این جراحی باید در چند روز اول بعد از شکستگی انجام شود و اگر جراحی بیش از دو یا سه هفته به تاخیر بیفتد معمولا دیگر امکان جااندازی درست قطعات شکسته شده وجود نخواهد داشت. پس درمان شکستگی در استابولوم باید خیلی سریع انجام شود.

در چند روزی که بیمار برای جراحی لگن آماده میشود معمولا پزشک یک پین از استخوان بالای زانوی بیمار عبور داده و با ریسمان هایی آن را به وزنه متصل میکند. این وزنه برای چند روز سر استخوان ران را از حفره استابولوم دور میکند.

این کار هم موقتا درد بیمار را کم میکند و هم موجب میشود آسیب بیشتری به سر استخوان ران وارد نگردد. پس از چند روز که بیمار آمادگی لازم را پیدا کرد جراحی انجام میشود.

ذکر این نکته بسیار مهم است که جراحی شکستگی استابولوم لگن نیاز به دقت و مهارت بالایی دارد. انجام این جراحی نیاز به یک مرکز مجهز و نیروهای متخصص و متبحر برای انجام این گونه جراحی ها دارد.

پس بیماری که به این شکستگی دچار شده باید پس از تشخیص به فوریت به مراکز فوق تخصص مربوط به این شکستگی ها ارجاع داده شود.

طول درمان شکستگی استابولوم

بعد از جراحی شکستگی استابولوم بیمار باید تا حدود سه ماه با دو عصای زیر بغل راه رفته و فشار وزن را بر روی پای طرف عمل شده نگذارد. راه رفتن بدون عصا بر روی هر دو پا در این مدت میتواند موجب جابجا شدن شکستگی شود.

بعد از سه ماه بیمار میتواند عصا را کنار گذاشته و بدون کمک راه برود.

با این حال بعد از جراحی پزشک بیمار را تشویق میکند که مفاصل ران و زانوی خود را حرکت دهد. این کار موجب باقی ماندن دامنه حرکات طبیعی مفصل شده و عضلات لگن را قوی نگه میدارد.

فیزیوتراپی شکستگی استابولوم در دوران بعد از جراحی اگر به درستی انجام شود میتواند در بدست آوردن حرکات مفصل ران به بیمار کمک کند.

بیمار بعد از اینکه توانایی راه رفتن بدون عصا را بدست آورد میتواند بتدریج به فعالیت های ورزشی سبک مانند شنا و دوچرخه سواری مشغول شود.

ممکن است پزشک به وی اجازه دهد بعد از شش تا دوازده ماه فعالیت های ورزشی سنگین هم انجام دهد. این تصمیم به توسط پزشک و براساس میزان شکستگی استابولوم و آسیب های وارده و میزان بهبودی گرفته میشود.

عوارض شکستگی استابولوم

این شکستگی میتواند با عوارض احتمالی همراه باشد. مهمترین این عوارض عبارتند از

عفونت محل جراحی

در مواردی که عفونت سطحی و محدود به پوست باشد درمان آن معمولا مصرف داروهای آنتی بیوتیک است و اگر عفونت عمقی بوده و استخوان را هم درگیر کرده باشد ممکن است نیاز به عمل جراحی مجدد و شستشوی محل عفونت و برداشتن بافت های نکروزه و مصرف طولانی مدت آنتی بیوتیک باشد.

لخته شدن خون

به علت آزاد شدن مواد التهابی از محل شکستگی به جریان خون و به علت کند شدن جریان خون در ورید های ساق و لگن احتمال ایجاد لخته در این سیاهرگ ها افزایش میابد.

این لخته ها حتی ممکن است حرکت کرده و خود را به قلب و ریه برسانند و در آنجا مشکلات جدی تر آمبولی ریوی را برای بیمار ایجاد کنند.

پزشک برای پیشگیری از بروز این لخته ها معمولا از داروهای رقیق کننده خون استفاده کرده و بیمار را تشویق میکند که مرتبا مچ هر دو پای خود را حرکت دهد.

سائیدگی در ناحیه مفصل ران

اگر محل شکستگی استابولوم لگن خوب جوش نخورد مفصل ران میتواند در دراز مدت دچار سائیدگی و آرتروز شود. حتی در مواردی که شکستگی به خوبی جوش میخورد هم ممکن است به علت آسیب غضروف، مفصل بعد از مدتی دچار سائیدگی شود.

این سائیدگی میتواند منجر به درد در ناحیه لگن شود. در مواردی که شدت سائیدگی مفصل کم باشد درمان آن با فیزیوتراپی و استفاده از عصا و دارو و تغییر در روش زندگی است و اگر شدت سائیدگی زیاد باشد ممکن است نیاز به انجام عمل جراحی تعویض مفصل لگن وجود داشته باشد.

آسیب عصب سیاتیک

عصب سیاتیک در نزدیکی مفصل ران و حفره استابولوم است و در شکستگی های آن میتواند دچار آسیب شود. این آسیب میتواند در حین عمل جراحی هم ایجاد گردد. آسیب به عصب سیاتیک میتواند منجر به فلج شدن حرکات مچ پا و بیحسی در پشت یا کف پا شود

تشکیل استخوان اضافه

گاهی اوقات بعد از جراحی شکستگی استابولوم در اطراف مفصل ران بعضی عضلات تبدیل به استخوان میشوند.

این استخوان سازی در موارد شدید میتواند منجر به محدودیت حرکتی و کاهش دامنه حرکتی مفصل ران شود در این موارد ممکن است پزشک تصمیم به خارج کردن این استخوان ها بگیرد.

سیاه شدگی در سر استخوان ران

شکستگی استابولوم و اعمال جراحی آن میتواند منجر به آسیب عروق خونی شود که تغذیه سر استخوان ران را به عهده دارند.

در این شرایط سلول های سر استخوان ران میمیرند و این میتواند موجب نرم شدن استخوان و تغییر شکل تدریجی آن شود.

این تغییرات معمولا منجر به درد و خرابی مفصل میشوند. سیاه شدن سر استخوان در موارد شدید نیاز به عمل جراحی تعویض مفصل و کارگذاری پروتز لگن دارد.