درمان بورسیت لگن چیست

بورسیت به معنای التهاب بورس است. بورست بافتی شبیه کیسه ای نازک در لگن است. التهاب بورس لگن موجب درد لگن میشود. در این مقاله در مورد علل بوجود آوردنده بورسیت لگن و علائم آن و راه های درمان آن مطالبی را یاد میگیریم.

آناتومی کاربردی بورس

بورس ها کیسه های بافتی نازکی هستند که در همه جای بدن هستند و در محل های سایش قرار میگیرند و وظیفه آنها کاهش اصطکاک و کمک به حرکت دو بافت بر روی یکدیگر است.

یک کیسه فریزر را در نظر بگیرید که درون آن مقدار بسیار کمی روغن مایع ریخته اید و در آن را محکم بسته اید. این کیسه را بین کف دو دست خود قرار دهید.

اکنون میتوانید دو دست خود را به راحتی روی هم حرکت داده و بلغزانید چون دو سطح کیسه فریزر با کمک روغن بین آنها روی هم میلغزند.

بورس ها هم همینطورند. سطح داخلی آنها لایه ای از سلول های سینوویال قرار گرفته که مایعی لزج به نام مایع سینوویال را ترشح میکنند و این مایع درون بورس قرار میگیرد.

بورس ها در مکان های زیر هستند

  • جایی که پوست بر روی استخوان باید راحت بلغزد مانند پشت آرنج
  • جایی که تاندون باید به راحتی بر روی استخوان بلغزد مانند بورس بین تروکانتر بزرگ و ایلیوتیبیال باند
  • جایی که دو عضله باید در کنار هم بلغزند
  • جایی که یک عضله باید روی استخوان بلغزد
  • جایی که یک تاندون باید بر روی کپسول مفصلی بلغزد

بورسیت چیست

بورسیت Bursitis به معنای التهاب بورس است. معمولا این التهاب موقعی ایجاد میشود که سایش دو بافتی که بورس بین آنها قرار گرفته است بسیار زیاد باشد بطوری که بورس تحت فشار زیادی قرار گیرد. این میتواند موجب شروع فعالیت سلول های ایمنی و التهابی در بورس و ایجاد بورسیت شود.

مواد ترشح شده از این سلول ها با تاثیر بر روی پایانه ای عصبی میتوانند موجب بروز حس درد شوند. پس مهمترین علامت بورسیت درد در محل بورس است.

البته بورسیت میتواند موجب افزایش ترشح مایع سینوویال درون بورس شده و آن را متورم کند. در این حال اگر بورس زیر پوست باشد ممکن است بتوان برجستگی آن را لمس کرد.

بورسیت های مهم لگن کدامند

مهمترین بورس های لگن که میتوانند با ایجاد بورسیت موجب درد لگن شوند بورسیت تروکانتر و بورسیت ایسکیوگلونئال و بورسیت ایلیوپکتینئال است. شایعترین بورسیت لگن همان بورسیت تروکانتر یا بورسیت تروکانتریک یا بورسیت تروکانتر بزرگ است.

بورسیت تروکانتر بزرگ

بورس تروکانتر بزرگ در قسمت خارجی لگن بین فاشیا لاتا و تروکانتر بزرگ استخوان ران قرار گرفته و وظیفه آن تسهیل حرکت فاشیالاتا بر روی تروکانتر بزرگ است.

التهاب این بورس در افرادی که زیاد راه میروند یا میدوند یا مفصل ران را زیاد خم و راست میکنند ایجاد میشود. گاهی هم بورسیت تروکانتر به علت ضربه بوجود میاید. مثلا زمین خوردن روی لگن میتواند موجب ضربه به بورس تروکانتر و التهاب آن شود.

ولی در غالب موارد همانطور که گفته شد علت بوسیت تروکانتر راه رفتن زیاد بخصوص در زمین های شیب دارد و دویدن یا دوچرخه سواری زیاد و یا راه رفتن در مسیرهایی است که به آنها عادت نداشته ایم.

بورسیت تروکانتر در کسانی که طول پاهایشان با هم اختلاف دارد یا در کسانی که انحراف جانبی ستوان فقرات یا اسکولیوز دارند و در مبتلایان به روماتیسم مفصلی و نقرس بیشتر است.

علامت بورسیت تروکانتر احساس درد در قسمت خارجی لگن و بر روی تروکانتر بزرگ است. این درد میتواند با فشار موضعی بر روی بورس بیشتر شود. خوابیدن بر روی شانه میتواند موجب افزایش درد بورسیت تروکانتر شود.

درد بورسیت تروکانتر با راه رفتن و بالا رفتن از پله بیشتر میشود و به پایین ران هم تیر میکشد و با هر قدم بیشتر میشود و در نتیجه موجب لنگیدن بیمار میشود. بیماری که پیشرفت میکند درد در زمان استراحت هم وجود خواهد داشت.

درد بورسیت تروکانتر در حالت های زیر بیشتر است.

  • وقتی که فرد از روی صندلی بلند شده و می ایستد
  • راهپیمایی بمدت طولانی
  • بالا رفتن از پله
  • چمباتمه زدن

تشخیص بورسیت تروکانتر معمولا از روی علائم آن داده میشود. محل درد در روی سطح خارجی لگن و بر روی تروکانتر بزرگ لگن از علائم مهم این بیماری است.

معمولا رادیوگرافی ساده نکته خاصی را نشان نمیدهد ولی در ام آر آی در غالب موارد تغییراتی را در بورس تروکانتر و در تاندون ابدکتور میتوان دید.

بورسیت ایسکیوگلوتئال

در پایین ترین قسمت لگن دو برجستگی به نام توبروزیته ایسکیوم وجود دارد. به این برجستگی تاندون عضله همسترینگ متصل میشود. بین این تاندون و توبروزیته ایسکیوم یعنی در زیر لگن بورس ایسکیوگلوتئال قرار گرفته است.

بورس ایسکیوگلوتئال

بورسیت ایسکیوگلوتئال معمولا در افرادی که زیاد میدوند یا میجهند یا با پا لگد میزنند (مثل فوتبالیست ها) و در افرادی که به مدت زیاد مینشینند و یا در موارد ضربه زیر لگن ایجاد میشود.

علائم این بورسیت بصورت درد در زیر لگن است. شدت این درد معمولا با دویدن یا پریدن یا لگد زدن یا نشستن به مدت طولانی بیشتر میشود.

بورسیت ایلیوپکتینئال

بورس ایلیوپکتینئال در جلوی لگن و در جایی که عضله ایلیوپسواس از جلوی برجستگی ایلیوپکتینئال استخوان پوبیس عبور میکند قرار گرفته است.

بورسیت ایلیوپکتینئال در افراد یا ورزشکارانی که زیاد میدوند یا زیاد جهش میکنند و یا زیاد لگد میزنند (مانند فوتبالیست ها) دیده میشود.

بورس جلوی کپسول مفصلی بورس ایلیوپکتینئال است

از علائم این بورسیت احساس درد در جلوی لگن و در ناحیه کشاله ران است. شدت این درد با دویدن و یا خم و راست کردن ران و یا در لگد زدن بیشتر میشود.

درمان بورسیت های لگن

درمان بورسیت لگن تقریبا همیشه بدون نیاز به جراحی است. مهمترین اقدامات درمانی عبارتند از

استراحت و کاهش فعالیت های بدنی و ورزشی: مهمترین قدم در درمان بورسیت لگن این است که حرکاتی که موجب تحریک بورس میشوند مدتی انجام نشوند. پس کاهش فعالیت های بدنی به مدت چند هفته تا چند ماه در غالب موارد میتواند موجب از بین رفتن علائن بورسیت شود.

گرمای موضعی: گرم کردن میتواند کمک زیادی به کاهش درد ناشی از بورسیت لگن بکند. در بعضی مواقع سرد کردن محل درد میتواند درد ناشی از بورسیت را کنترل کند.

فیزیوتراپی: میتوان با اقداماتی که فیزیوتراپ انجام میدهد به کاهش درد و کم کردن دوران نقاهت بیماری کم کرد. در این بین انجام نرمش های کششی طبی نقش مهمی را در درمان بورسیت لگن ایفا میکنند.

دارو: استفاده از داروهای ضد التهاب مانند ناچروکسن یا سلبرکس و مسکن میتواند به کاهش درد ناشی از بورسیت کم کند. با این وجود در مصرف دارو باید احتیاط کرد.

بعضی بیماران با شروع مصرف دارو و کاهش درد با این تصور که بیماری آنها خوب شده است دوباره فعالیت های ورزشی را شروع میکنند و این کار میتواند شدت آسیب را بیشتر کند.

تزریق استروئید: در مواردی که اقدامات ذکر شده کمکی به درمان نکند پزشک معالج ممکن است از تزریق موضعی کورتیکواستروئیدها برای کاهش التهاب و درد استفاده کند.

عمل جراحی: در صورتیکه چند مرتبه تزریق کورتون یا کورتیکوستروئید در محل بورس نتوانست بیماری را درمان کند میتوان با عمل جراحی اقدام به خارج کردن بورس کرد. این کار معمولا میتوان درد ناشی از بورسیت لگن را از بین ببرد.

پیشگیری از بورسیت لگن چگونه است

قدر مسلم پیشگیری بهتر از درمان است. توصیه میشود برای اینکه به بورسیت مبتلا نشویم اقدامات زیر را به کار ببندیم

  • در هر گونه فعالیت بدنی و ورزشی حرکات را آهسته انجام دهیم و به تدریج سطح فعالیت خود را افزایش دهیم
  • حرکات ورزشی را اگر عادت نداریم را با تکرار بسیار زیاد انجام ندهیم
  • اگر موقع ورزش درد غیر عادی احساس کردیم ورزش را ادامه ندهیم
  • وزن خود را کم کنیم
  • قدرت و انعطاف پذیری عضلات بخصوص عضلات تنه و لگن خود را بیشتر کنیم
  • اگر مفصل لگن سالمی نداریم یا از قبل میلنگیم برای راه رفتن از عصا استفاده کنیم