سن مناسب انجام تعویض مفصل لگن چیست

هر بیماری که تصمیم به انجام جراحی کار گذاری مفصل مصنوعی در ناحیه لگن میگیرد از خود میپرسد آیا در سن او انجام جراحی امکانپذیر است. این سوال بخصوص برای کسانی که خیلی جوان یا خیلی مسن هستند بوجود میاید.

جراحی را باید در همان سنی انجام داد که مفصل خراب شده

خیلی از بیماران جوان میگویند قبلا به آنها گفته اند انجام جراحی برای آنها خیلی زود است و باید صبر کنند تا سن آنها بیشتر شود و بعد جراحی کنند چون مفصل مصنوعی عمر زیادی نمیکند و زود خراب میشود.

بعضی دیگر از بیماران که سنی از آنها گذشته و بخصوص فرزندان آنها، میپرسند که آیا در سن بالا جراحی تعویض مفصل ضرری ندارد؟ آیا میتوان در سن بالا با خیال راحت پروتز مفصل لگن گذاشت و اینکه عوارض احتمالی جراحی ممکن است مشکل زیادی را برای بیمار ایجاد کند یا خیر؟

جواب کوتاه به سوال سن مناسب انجام تعویض مفصل لگن اینست که جراحی را باید در همان سنی انجام داد که مفصل خراب شده و درد دارد. البته به شرطی که فرد بالغ باشد.

بیماران نیازمند به تعویض مفصل بیشتر چه سنی دارند

شایعترین علت نیاز به جراحی تعویض مفصل، آرتروز یا ساییدگی مفصل ران است. این ساییدگی بیشتر در سنین بالا بوجود میاید پس طبیعی است که نیازمندان به جراحی را بیشتر افراد مسن تشکیل دهند.

با این حال مفصل ران وقتی به هر علتی بشدت خراب میشود نیاز به این جراحی دارد و خیلی از این علل در سنین جوانی ایجاد میشوند. یکی از این علل سیاه شدن استخوان لگن است.

متاسفانه در سال های اخیر سیاه شدگی در سر استخوان ران از علل عمده خرابی مفصل ران در جوانان شده است. این بیماری علل بسیاری دارد ولی مصرف داروهای حاوی کورتون یا مصرف الکل از علل مهم آن است.

بسیاری از موادی که جوان ها برای افزایش وزن یا به امید تغییر در فرم بدن مصرف میکنند حاوی موادی است که میتوانند موجب این بیماری شوند. افراد مبتلا بیشتر در سنین 18 تا 30 سال هستند.

از دیگر علل خرابی مفصل ران دیسپلازی مفصل ران است که بین مردم به دررفتگی مادرزادی لگن معروف است. در این بیماری به علت تغییر شکل مفصل ران و بدنبال آن نیروهای غیر طبیعی که به غضروف مفصل وارد میشود، مفصل در سنین پایین خراب میشود.

بعضی از این بیماران در سنین کودکی تحت اعمال جراحی قرار گرفته اند ولی به دلایلی جراحی موفقیت آمیز نبوده و مفصل خراب شده است.

بعضی دیگر هم اصلا اطلاعی از بیماری زمینه ای خود ندارند و به علت درد لگن به پزشک مراجعه میکنند و متوجه میشوند مفصل آنها مادرزادی مشکل داشته است. این افراد معمولا در سنین 25 تا 50 سال هستند.

عللی دیگری هم که مفصل ران را خراب کرده و فرد را نیازمند به جراحی تعویض مفصل میکند یعنی انواع روماتیسم هایی که باعث درگیری مفصل ران میشوند یا شکستگی های مفصل ران هم معمولا در سنین 30 تا 60 سال وجود دارند.

آیا در جوان ها میتوان در ناحیه مفصل لگن جراحی تعویض مفصل انجام داد

عمده نگرانی که افراد جوان در مورد این جراحی دارند عمر مفصل مصنوعی است. بسیاری از آنها میگویند پزشکان قبلی به آنها گفته اند در سن شما نمیتوان این جراحی را انجام داد و باید بگذارید سن شما به 50 سال برسد چون در سن شما عمر مفاصل مصنوعی کم است.

این حرف قبلا درست بود ولی در شرایط فعلی خیر.

عمر مفصل مصنوعی حدود بیست سال قبل چیزی حدود ده تا پانزده سال بود. پس طبیعی بود که در آن زمان ها پزشکان سن مناسب انجام تعویض مفصل لگن را بالا تعیین کنند.

در آن سالها پزشکان به جوانترهایی که دچار خرابی شدید مفصل لگن بودند توصیه میکردند صبر کنند و درد را با داروی مسکن تا حدودی کنترل کنند تا وقتی سن آنها بالاتر برود و بعد جراحی را انجام بدند.

در دهه اخیر پیشرفت های شگرفی در طراحی مفاصل مصنوعی جدید و در افزایش کیفیت جراحی ایجاد شده و عمر مفصل مصنوعی افزایش چشمگیری پیدا کرده است.

این موجب شده بتوان در افراد میانسال و حتی جوانتر ها هم جراحی تعویض مفصل را انجام داد. الان در هر سنی به شرط اینکه رشد استخوانی تمام شده باشد میتوان این جراحی را انجام داد. رشد استخوانی معمولا در حدود شانزده سالگی تمام میشود.

تاخیر در جراحی تعویض مفصل موجب چه مشکلاتی میشود

منتظر ماندن برای اینکه جراحی  را در سنین بالاتری انجام بدهیم یا آنطور که بعضی ها میگویند به سن مناسب انجام تعویض مفصل برسیم ممکن است مشکلاتی را بوجود بیاورد. جراحی را قاعدتا برای خرابی مفصل انجام میدهند و خرابی مفصل پیشرونده است. اگر درمان نشود بتدریج بدتر و بدتر میشود.

به مرور زمان شکل مفصل تغییر میکند و این تغییر شکل میتواند جراحی را با مشکل روبرو کند. برای کارگذاری مفصل مصنوعی باید یک حداقلی از استخوان سالم در ناحیه لگن وجود داشته باشد. اگر مفصل آنقدر خراب شود که این حداقل هم از دست برود ممکن است بر روی نتایج جراحی تاثیر منفی بجای بگذارد.

مشکل دیگر اینست که با بالا رفتن سن توانایی بدن افت میکند و تحمل برای جراحی و بیهوشی کم میشود و این هم میتواند به مشکلات اضافه شود. پس تا وقتی بدن توان و تحمل جراحی و بیهوشی را دارد باید تعویض مفصل را انجام داد.

آیا افراد مسن میتوانند جراحی تعویض مفصل بکنند

مهمترین ترسی که افراد مسن از این جراحی دارند این است که آیا بدن آنها میتواند جراحی را تحمل بکند یا خیر. پاسخ این سوال بسته به وضعیت فیزیولوژیک بدن هر فرد متفاوت است.

توانایی بدن بیش از آنکه به سن تقویمی ارتباط داشته باشد به سن فیزیولوژیک وابسته است. به سخن دیگر باید دید آیا وضعیت قلب و ریه و کارکرد کبد و کلیه و دیگر ارگان های حیاتی بیمار چگونه است.

چه بسیار افراد جوانی که به علت ابتلا به بیماری های زمینه ای انجام جراحی تعویض مفصل برای آنان با خطر بالا همراه است و چه بسیار افراد مسنی که بدن سالمی دارند و میتوانند جراحی را به راحتی تحمل کنند.

پس سن بالا ملاک نیست. قبل از جراحی پزشک بررسی دقیقی از وضعیت سلامتی کلی بیمار انجام میدهد و تنها در صورتی که ببیند بدن بیمار میتواند جراحی را تحمل کند آن را انجام میدهد.

از طرف دیگر به علت اینکه در غالب افراد مسن سطح فعالیت های بدنی از افراد جوان کمتر است و فشار بسیار کمتری به مفصل مصنوعی وارد میکنند عمر مفصل مصنوعی در این افراد بهتر است.

آیا سن مناسب انجام تعویض مفصل لگن باید حتما بالا باشد

بعضی پزشک ها به بیماران میگویند باید تا سن حدود 50 سالگی برای جراحی صبر کنید. در بالا توضیح دادم که نگرانی از بابت عمر مفصل مصنوعی در صورتی که اقدامات بصورت مناسب انجام شود موردی ندارد. ولی اگر به هر علتی عمر مفصل مصنوعی آنطوری که توضیح دادم نباشد چه آیا باز هم میتوان جراحی کرد؟

وقتی کسی براثر خراب شدن مفصل ران درد غیر قابل تحمل لگن دارد صحبت کردن از اینکه شما نباید درمان کنی چون در صورت درمان ممکن است بعد از مثلا ده سال نیاز به جراحی تعویض مفصل مجدد داشته باشی منطق قوی ندارد.

بر فرض اینکه نتایچ جراحی آنطور که پیش بینی میشود نباشد باز هم درمان میتواند درد بیمار را برای مدتی از بین ببرد. آیا برای یک فرد سی ساله سال های جوانی باید بدون درد باشد یا سال های پیری.

آیا یک فرد جوان یا حتی میانسال که میتواند مدتی را بدون درد بگذراند ترجیح میدهد این مدت در کدام دوره از زندگانیش باشد. البته تصمیم همواره با بیمار است.