دکتر مهرداد منصوری دکتر مهرداد منصوری. جراح لگن و مفصل ران
در بیمار مبتلا به اسپوندیلیت انکیلوزان میتوان جراحی تعویض مفصل را انجام داد ولی بدست آوردن نتایج خوب وابسته به رعایت چند نکته مهم است.
تاثیر بیماری اسپوندیلیت انکیلوزان بر لگن
بیماری اسپوندیلیت انکیلوزان نوعی بیماری روماتیسمی لگن است که بیشتر مفاصل مرکزی بدن یعنی مفاصلی را که در ستون مهره و در لگن هستند گرفتار میکند. این بیماری زمینه ژنتیکی و خانوادگی دارد.
مهره های بیمار مبتلا به اسپوندیلیت انکیلوزان ممکن است به هم بچسبند و در نتیجه حرکت بین مهره ها کم شده یا از بین برود. این موجب خشکی در حرکت ستون مهره میشود. بتدریج ستون مهره دچار قوز میشود و بیمار حالت خمیده به جلو پیدا میکند.
در ناحیه لگن ممکن است مفاصل ساکروایلیاک که در پشت لگن خاصره هستند گرفتار شوند. در این صورت بیمار دردی در پشت باسن احساس میکند. گاهی هم مفصل ران گرفتار میشود که در این صورت درد بیمار در کشاله ران احساس میشود.
بجز درد بیمار معمولا محدودیت شدید حرکتی در مفصل ران و لنگش هم در بیماران دیده میشود. در بعضی بیماران ممکن است به علت درگیری مفاصل قفسه سینه تنفس بیمار با مشکل روبرو شود.
در مواردی که درد در مفصل ران در ناحیه کشاله ران وجود دارد ولی در بررسی های تصویربرداری هنوز تخریب مفصلی دیده نمیشود کنترل بیماری به توسط داروهای ضد روماتیسمی است که متخصص روماتولوژی تجویز میکند.
وقتی در تصویربرداری های انجام شده مفصل دچار تخریب شده باشد راهی جز جراحی تعویض مفصل لگن و ران وجود ندارد.
نکات مهم در جراحی اسپوندیلیت انکیلوزن با تعویض مفصل لگن
برای بدست آوردن بهترین نتایج از جراحی تعویض مفصل در بیمار مبتلا به اسپوندیلیت انکیلوزان باید هم بیمار و هم پزشک به نکات مهمی توجه کنند که مهمترین آنها را در زیر توضیح میدهم.
تقریبا همه این بیماران قبل از نیاز به جراحی تعویض مفصل، مدتها تحت نظر متخصص روماتولوژیست داروهایی را مصرف میکرده است.
در درمان بعضی از بیماران مبتلا به اسپوندیلیت انکیلوزان از انواعی از داروهای روماتیسمی استفاده میشود که موجب ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن میشود. مهمترین آنها داروهای تزریقی مانند سینورا هستند.
این ضعیف شدن سیستم ایمنی میتواند احتمال بروز عفونت بعد از تعویض مفصل را بیشتر کند. پس قبل از انجام جراحی باید این داروها را تغییر داد یا در صورت لزوم تا مدتی قطع کرد.
برای جراحی تعویض مفصل ران از بیهوشی یا بیحسی نخاعی استفاده میشود. استفاده از هر دو این روش ها در بیماران مبتلا به اسپوندیلیت انکیلوزان میتواند با اشکالاتی همراه باشد.
همانطور که گفتیم در مبتلایان به این بیماری مهره های ستون فقرات به هم میچسبند. این چسبندگی میتواند ورود سوزن بیحسی نخاعی در کمر را با مشکل روبرو کند.
از طرف دیگر ستون مهره گردنی این بیماران ممکن است محدودیت حرکتی داشته باشد. در ابتدای بیهوش کردن بیمار باید سر او کاملا به عقب برگردانده شود تا بتوان لوله تنفسی را به نای او وارد کرد.
این محدودیت حرکتی گردن میتواند مانع به عقب بردن گردن شده و در روند بیهوش کردن بیمار مشکل ایجاد کند.
پس میبینیم که هم بیحسی نخاعی و هم بیهوشی عمومی در این بیماران با مشکلاتی همراه است.
عمل جراحی تعویض مفصل در این بیماران میتواند کاملا مشکل شود. این پیچیدگی معمولا به علت تغییر شکل شدید مفصل ران در این بیماران است که برای کنترل آن جراح باید مهارت بالایی داشته باشد.
محدودیت حرکتی در ستون مهره و در مفصل ران طرف مقابل ممکن است در بازپروری بعد از جراحی بیمار مشکلاتی ایجاد کند که پزشک و فیزیوتراپ باید به آنها توجه کافی را داشته باشند.
خشکی و محدودیت حرکتی در ستون مهره این بیماران موجب میشود کمر این بیماران به راحتی خم نشود. پس بعد از جراحی حرکت خم شدن به جلو بیشتر تحت تاثیر حرکات مفصل ران بیمار صورت میگیرد، یعنی همان مفصلی که جراحی شده است.
بنابراین در موقع خم شدن به جلو فشار زیادی به مفصل مصنوعی وارد میشود. این فشار بیش از چیزی است که در افراد معمولی بعد از جراحی تعویض مفصل تجربه میکنند.
پس مفصل مصنوعی که برای مبتلایان به اسپوندیلیت انکیلوزان استفاد میشود تحت فشارهای بیشتری قرار میگیرد. این مسئولیت پزشک و بیمار را بیشتر میکند.
مسئولیت پزشک در اینجا کارگذاری مفصل مصنوعی به نحوی است که بتواند فشار بیشتری را تحمل کند و مسئولیت بیمار این است که به آموزش های فیزیوتراپ بعد از جراحی کاملا توجه کند.
فیزیوتراپ به او یاد میدهد که بعد از جراحی چگونه بنشیند و چگونه راه برود به طوری که فشار زیادی به مفصل مصنوعی او وارد نشود.
با رعایت این نکات میتوان انتظار داشت در مبتلایان به اسپوندیلیت انکیلوزان جراحی تعویض مفصل لگن را با موفقیت انجام داد.