
یکی از سوالات مهم بیماران بعد از جراحی تعویض مفصل، پانسمان بعد از جراحی است. اینکه تا چه مدت بعد از جراحی نیاز به پانسمان زخم وجود دارد، آیا بعد از جراحی میتوان به حمام رفت و اینکه پانسمان بعد از تعویض مفصل باید هر چند وقت یکبار عوض شود.
هدف از پانسمان زخم جراحی تعویض مفصل چیست
همه زخم های جراحی پانسمان میشوند. این کار چند هدف را دنبال میکند
پوست در مقابل باکتری های بیماری زا مقاوم است ولی بافت های زیر پوستی خیر. بنابراین باکتری ها و میکروب ها میتوانند از طریق شکاف زخم جراحی خود را به بافت زیر پوستی رسانده و ایجاد عفونت کنند. پانسمان یک سد مکانیکی است تا مانع از رسیدن میکروب ها از محیط خارج، به پوست و سپس زیر پوست شود.
زخم جراحی تعویض مفصل، بطور طبیعی ممکن است تا چند روز بعد از جراحی ترشح داشته باشد. تجمع ترشح در اطراف زخم، احتمال عفونت محل جراحی را بیشتر میکند. پس یکی از وظایف پانسمان جمع آوری ترشحات زخم جراحی است.
زخم جراحی برای ترمیم سریع تر نیاز به اکسیژن دارد. پس پانسمان روی زخم باید طوری باشد که اجازه نفوذ اکسیژن به سطح پوست را بدهد.
هدف دیگر پانسمان، ممانعت از برخورد لباس به زخم جراحی است تا از تحریک و سوزش و درد آن جلوگیری شود.
کار دیگری که پانسمان بعد از تعویض مفصل لگن انجام میدهد، ممانعت از حرکت و سایش لبه های زخم جراحی است. این کار موجب بهبود سریعتر زخم جراحی میشود.
معمولا توصیه میشود تا یک هفته بعد از خشک شدن زخم جراحی روی آن با پانسمان پوشیده باشد.
پانسمان بعد از تعویض مفصل چگونه است
پانسمان ها معمولا از دو جزء اصلی تشکیل شده اند. یک لایه محافظ و جذب کننده ترشحات و یک لایه چسب که لایه قبل را به پوست متصل میکند.
لایه محافظ و جذب کننده، معمولا از جنس پارچه نخی است که به آن گاز Gauze میگویند. تار و پود این پارچه ها معمولا با فاصله هستند و کل پارچه ابعاد حدود 30 در 30 سانتیمتر دارد. این پارچه از دو جهت دوبار بر روی خود تا زده میشود تا به شکل یک مربع حدودا ده در ده سانتیمتر درآید. گاهی اوقات هم لایه محافظ از جنس پارچه ندوخته است.
پانسمان های رایجی که در اطاق عمل انجام میشود به این صورت است که چند لایه گاز بر روی زخم جراحی گذاشته شده و به توسط یک چسب بسیار پهن بر روی پوست بیمار محکم میشود.
این پانسمان ها آب را از خود عبور میدهند.
نوعی پانسمان آماده به نام پانسمان ضد آب وجود دارد که از یک لایه چسب پلاستیکی تشکیل شده که در زیر آن یک پد کتان جذب کننده ترشحات گذاشته شده است. چون آب از لایه چسب این پانسمان های آماده عبور نمیکند به آنها لفظ ضد آب اطلاق میشود.
تعویض پانسمان بعد از تعویض مفصل چند بار انجام شود
بهترین و استریل ترین پانسمان در اطاق عمل انجام میشود و نیازی به تعویض آن نیست مگر اینکه لازم شود.
پانسمان ها وقتی نیاز به تعویض دارند که گاز با ترشحات زخم اشباع شود و دیگر توانایی جذب ترشحات را نداشته باشد.
وقتی از سطح بیرونی گاز پانسمان، لکه ترشح زخم دیده میشود، پانسمان باید عوض شود چون این نشان میدهد قسمت اعظم گاز با ترشحات زخم اشباع شده و دیگر توانایی جذب ندارد.
تعویض پانسمان بعد از تعویض مفصل، باید به توسط پرستار انجام شود. اشتباه رایجی که بسیاری از بیماران انجام میدهند اینست که فکر میکند خود یا بستگانشان میتوانند پانسمان را با قدری گار و چسب و بتادین عوض کنند.
اگر روش درست این کار را ندانید احتمال عفونت زخم جراحی را بیشتر میکنید.
حمام رفتن بعد از تعویض مفصل
ورود آب به زخم جراحی تعویض مفصل میتواند موجب ورود میکروب شده و خطر عفونت محل جراحی را بشدت بالا ببرد. بعد از جراحی تا موقعی که لبه های زخم جراحی کاملا بسته نشده باید از تماس آب به پوست اطراف زخم خودداری کرد.
در شرایط ایده آل لبه های زخم بعد از 24 تا 48 ساعت بسته میشوند. بنابراین اگر بعد از این مدت ترشحی از محل زخم جراحی وجود نداشته باشد و زخم کاملا خشک باشد قاعدتا مسیر ورود میکروب ها از فضای بیرون به داخل زخم مسدود شده است.
ادامه ترشحات به معنای این است که زخم هنوز باز است و میکروب ها میتوانند وارد شوند.
بهتر است تا موقعی که ترشحات زخم زیاد است بدن بیمار با یک حوله خیس تمیز شود ولی اگر ترشحات زخم جراحی کم باشد میتوان آن را با پانسمان ضد آب پوشاند و به حمام رفت. بعد از حمام باید روی پانسمان خشک شده و لبه های آن بازدید شود. اگر لبه های چسب پانسمان براثر برخورد با آب بلند شده باشد باید پانسمان عوض شود.
توصیه میشود حداقل تا یک ماه بعد از جراحی تعویض مفصل از غوطه ور شدن در آب بصورت استفاده از وان یا استخر اجتناب شود.
خروج بخیه بعد از تعویض مفصل
معمولا لبه های زخم جراحی تعویض مفصل بعد از ده تا 14 روز جوش میخورند. اگر برای ترمیم زخم از بخیه های غیر قابل جذب استفاده شده بعد از این زمان میتوان بخیه را خارج کرد.