علت صدا دادن لگن چیست

حرکات لگن و مفصل ران در حالت عادی صدا ندارد. صدا دادن لگن بخصوص در صورت همراه بودن با درد میتواند نشانه مشکلی در مفصل ران باشد که به آن لگن صدا دهنده یا اسنپ هیپ Snap Hip میگویند.

در این نوشته در باره صدا دادن مفصل لگن، عللی که موجب بروز آن میشود. علائم بیماری و درمان آن نکات مهمی را یاد میگیریم.

توجه داشته باشید که وقتی مفصل ران خراب میشود ممکن است حرکت آن همراه با صدا باشد که این صدا را بیشتر خود بیمار احساس میکند تا اینکه اطرافیان آن را بشنوند.

در این مقاله راجع به عللی غیر از خرابی مفصل ران که موجب صدا دادن استخوان لگن یا مفصل لگن میشوند صحبت میکنیم.

آناتومی کاربردی مفصل ران

مفصل ران در ناحیه لگن یک مفصل گوی و کاسه ای است که گوی یا کره آن سر استخوان ران و کاسه آن حفره استابولوم است. در اطراف لبه حفره استابولوم بافت محکمی شبیه به غضروف وجود دارد که به آن لابروم میگویند.

 در اطراف لگن عضلات زیادی قرار دارند و تاندون بعضی از این عضلات از اطراف مفصل ران عبور میکنند. دو تا از  این عضلات و تاندون های آنها که در صدای لگن مهم هستند عضلات گلوتئوس ماگزیموس و تنسور فاشیا لاتا در قسمت خارج و عضله و تاندون ایلیوپسواس در جلوی مفصل ران هستند.

در قسمت خارجی مفصل ران نواری بافتی به نام ایلیوتیبیال باند Iliotibial Band در زیر پوست قرار دارد. این نوار بافتی در واقع یک تاندون است که شکل مسطح دارد.

این تاندون به دو عضله تنسور فاسیا لاتا در بالا و جلو و عضله گلوتئوس ماگزیموس در بالا و عقب متصل بوده و از روی برجستگی استخوانی تروکانتر بزرگ عبور میکند و در سطح خارجی ران به پایین آمده و در زیر زانو به استخوان ساق میچسبد. بین ایلیوتیبیال باند و تروکانتر بزرگ بورس تروکانتر بزرگ قرار گرفته است.

در قسمت جلو عضله ایلیوپسواس که از ستون مهره و سطح داخلی استخوان ایلیوم لگن منشا میگیرد تبدیل به یک تاندون گرد و مدور میشود که از جلوی یک برجستگی استخوان پوبیس به نام برجستگی ایلیوپکتینئال Iliopectineal Eminence عبور میکند. در کنار این برجستگی بورسی به همین نام وجود دارد.

علت صدا دادن مفاصل چیست

بسیاری از مفاصل در بدن میتوانند در حین حرکت ایجاد صدا کنند. مکانیسم تولید این صدا معمولا دو تا است

یک: تاندون هایی که از اطراف مفاصل عبور میکنند ممکن است موقع حرکت کردن مفصل از روی برجستگی ها و ناهمواری های روی آن به طرفین بلغزند.

این لغزش و حرکت تاندون به چپ و راست یا جلو و عقب مفصل ممکن است با صدا همراه باشد. ممکن است بیمار صدای واضحی را نشنود ولی احساس کند چیزی درون مفصل او حرکت کرده است و یا گاهی احساس میکند مفصل او دچار دررفتگی شده است.

دو: خم شدن یا فلکشن شدید بعضی مفاصل میتواند موجب ایجاد فشار منفی در فضای مفصلی شده و این فشار منفی با ایجاد ناگهانی حباب های حوا درون مفصل میتواند صدا تولید کند. این اتفاق علت عمده صدا دادن مفاصل انگشتان دست است.

صدای مفاصل در غالب موارد بیماری محسوب نشده و نیازی هم به درمان ندارد ولی اگر همراه با درد باشد باید علت آن به توسط پزشکی بررسی و در صورت نیاز، درمان شود.

علت صدا دادن لگن چیست

شایع ترین علت صدا دادن لگن که به آن اسنپ هیپ هم میگویند معمولا دوتا است. یا به علت جابجایی ناگهانی تاندون های اطراف مفصل ران بر روی برجستگی های استخوانی ایجاد میشود و یا به علت پارگی لابروم است.

دو تاندون در ناحیه لگن میتوانند منشا اسنپ هیپ باشند.

ایلیوتیبیال باند

وقتی مفصل ران خم و باز میشود ایلیوتیبیال باند از روی تروکانتر بزرگ به جلو و عقب میرود. اگر این تاندون قابلیت انعطاف کمی داشته باشد ممکن است این حرکت به جلو و عقب همراه با احساس جابجا شدن و علت صدا دادن مفصل لگن باشد.

معمولا وقتی مفصل ران در حالت باز است (مثل موقعی که سرپا ایستاده ایم) ایلیوتیبیال باند در پشت تروکانتر بزرگ است و وقتی مفصل ران را خم میکنیم ایلیوتیبیال باند به جلوی تروکانتر بزرگ جابجا میشود.

صاف شدن و خم شدن مکرر مفصل ران در موقع راه رفتن و بخصوص در موقع استفاده از پله ایجاد میشود.

سایش مکرر ایلیوتیبیال باند بر روی تروکانتر بزرگ استخوان ران میتواند موجب التهاب بورس تروکانتر بزرگ شود. این بورس بین ایلیوتیبیال باند و تروکانتر بزرگ قرار گرفته و کار آن تسهیل کردن حرکت ایلیوتیبال باند بر روی تروکانتر است. التهاب این بورس میتواند موجب احساس درد در سطح خارجی لگن شود.

ایلیوپسواس

وقتی ران خم و راست میشود تاندون ایلیوپسواس ممکن است در حین عبور از روی برجستگی ایلیوپکتینئال استخوان پوبیس به سمت چپ و راست این برجستگی جابجا شود.

این جابجایی میتواند علت صدا دادن لگن باشد و بیشتر موقعی ایجاد میشود هم خم و راست شدن ران همراه با چرخش آن باشد.

جابجایی این تاندون میتواند با یا بدون درد باشد. علت درد، التهاب بورس ایلیوپکتینئال است. این بورس بر روی برجستگی ایلیوپکتینئال استخوان پوبیس قرار گرفته تا حرکت تاندون ایلیوپسواس را تسهیل کند. التهاب این بورس میتواند همراه با درد باشد.

علت اصلی گیر کردن تاندون های ذکر شده سفت بودن عضلات و تاندون ها و کم بودن توانایی انعطاف پذیری آنها است. این بیماری در ورزشکاران بیشتر دیده میشود.

لابروم

علت دیگر صدا دادن لگن پارگی لابروم است. گفتیم لابروم بافت محکمی در اطراف لبه حفره استابولوم است. گاهی این بافت براثر ضربات خارجی پاره میشود.

لبه های لابروم پاره شده میتواند به درون مفصل جابجا شده و بین سر استخوان ران و حفره استابولوم گیر کند. موقع حرکت مفصل ران جابجایی این لابروم پاره شده میتواند علت صدا دادن مفصل لگن باشد و موجب بروز احساس درد شود.

علائم اسنپ هیپ چیست

آنطور که گفتیم اسنپ هیپ دو نوع است. یا در قسمت خارجی لگن و یا در قسمت جلوی آن است. در هر دو اینها مشکل عمده بیمار صدای لگن با یا بدون احساس درد است. این علائم معمولا موقع راه رفتن ایجاد میشوند.

در صورتیکه اسنپ در قسمت خارجی آن باشد بیمار معمولا احساس میکند چیزی در قسمت خارجی لگن او جابجا میشود. ممکن است احساس کند لگن او در بعضی حالات در میرود یا جابجا میشود. این احساس معمولا در موقع خم و راست شدن مفصل ران است. این جابجایی میتواند همراه با درد باشد.

درد معمولا در قسمت خارجی لگن و بر روی تروکانتر بزرگ استخوان ران است. این درد معمولا موقع خوابیدن بر روی شانه بیشتر میشود. گاهی اوقات حتی میتوان جابجا شدن تاندون را در قسمت خارجی لگن از روی پوست مشاهده کرد.

در صورتیکه اسنپ هیپ در جلوی لگن باشد علامت آن معمولا بصورت صدا دادن لگن موقع خم و راست کردن ران و بخصوص وقتی است که این خم و راست شدن با چرخش مفصل ران همراه باشد.

این صدا در عمق لگن احساس میشود و معمولا بصورت تق تق کردن یا احساس تقه است و گاهی اوقات حتی به توسط اطرافیان هم قابل شنیدن است. این جابجایی تاندون میتوان با یا بدون درد باشد.

گاهی اوقات درد اسنپ هیپ بدون صدای تقه یا بدون احساس جابجا شدن تاندون در لگن است.

درمان صدا دادن لگن چیست

درمان صدا دادن مفصل لگن در دو مرحله انجام میشود. در مرحله اول سعی میشود تا با انجام تعدادی نرمش های کششی طبی توانایی انعطاف پذیری تاندون درگیر بیشتر شود.

این میتواند موجب کاهش اصطکاک بین تاندون و برجستگی استخوانی زیر آن و در نتیجه از بین رفتن صدا و درد گردد.

برای درمان صدا دادن لگن که به علت گیر کردن تاندون در قسمت خارجی لگن ایجاد شده است دسته خاصی از نرمش های کششی به بیمار آموزش داده میشود و برای تاندون جلوی لگن هم دسته دیگر نرمش. این نرمش ها باید به مدت چند ماه به توسط بیمار انجام شوند تا تاثیر آن ظاهر شود.

در این مدت برای کاهش احساس درد در لگن میتوان از اقدامات محافظتی مانند مصرف داروهای ضد التهاب و ضد درد و فیزیوتراپی و گرم کردن محل درد و اجتناب از حرکاتی که موجب بروز درد میشوند استفاده نمود.

 این نوع درمان در غالب موارد موثر است. در مواردی که این نوع درمان صدا دادن لگن موثر واقع نشد ممکن است تزریق کورتیکواستروئید ها در بورس زیر تاندون درگیر شده بتواند علائم بیماری را از بین ببرد.

در مواردی که درمان های قبلی تاثیری نداشته باشند میتوان از عمل جراحی استفاده کرد.

در عمل جراحی طول تاندونی که منشا صدا و درد است بلند میشود. عمل جراحی در غالب موارد میتواند افرادی که به درمان غیر جراحی پاسخ مناسب نداده اند را درمان کند.

در صورتیکه منشا صدا و حس درد در لگن پارگی لابروم باشد درمان آن معمولا با عمل جراحی است. در این جراحی قسمت پاره شده لابروم ترمیم میشود.