اصول درست نشستن و ایستادن و خوابیدن بعد از تعویض مفصل لگن

دکتر مهرداد منصوری جراح لگن و مفصل ران در این مقاله روش درست نشستن و درست خوابیدن و ایستادن بعد از جراحی تعویض مفصل ران را به تفصیل شرح میدهد.

بعد از جراحی لازم است حداقل تا مدتی بیمار رعایت مفصل مصنوعی را بکند و فشار زیادی به آن وارد نکند. به همین جهت باید در حین نشستن و ایستادن و دراز کشیدن و راه رفتن اصول و نکاتی را رعایت کند.

رعایت این نکات موجب میشود تا مفصل مصنوعی عمر بیشتری کند و از عوارض نامطلوب احتمالی مانند دررفتگی مفصل مصنوعی پیشگیری شود. در این مقاله در مورد این نکات احتیاطی صحبت میکنیم.

روش درست ایستادن

روش درست دراز کشیدن

طرز درست نشستن بعد از جراحی تعویض مفصل لگن و ران چیست

بعد از جراحی بیمار باید بداند که چه حرکاتی در موقع نشستن برای مفصل مصنوعی لگن مضر هستند. مهمترین ضرر حرکات ناجور در مفصل مصنوعی وارد شدن فشار بیش از حد به آن و دررفتگی مفصل است.

دررفتگی مفصل مصنوعی از مشکلات جدی بعد از جراحی است و بیمار باید هر احتیاط و مراقبتی را انجام دهد تا این اتفاق نیفتد.

دررفتگی مفصل مصنوعی لگن و ران وقتی ایجاد میشود که مفصل در وضعیت ناجوری قرار گیرد. مهمترین وضعیت هایی که میتوانند موجب دررفتگی مفصل شوند خم شدن زیاد ران و نزدیک شدن بیش از حد آن به ران دیگر و چرخش داخلی آن است.

بیمار در موقع نشستن بعد از تعویض مفصل لگن باید دقت کند که مفصل ران او در این موقعیت هایی که ذکر کردیم قرار نگیرد و حرکت ناجوری در مفصل انجام نشود.

دقت کنید که توصیه های زیر ممکن است برحسب شرایط بیمار و نوع عمل جراحی او تغییر کند. این تغییرات را با پزشک جراح خود هماهنگ کنید.

تقریبا همه بیماران بعد از جراحی میتوانند بنشینند مگر اینکه پزشک اجاره آن را نداده باشد. در صورتیکه پزشک اجازه نشستن بعد از جراحی تعویض مفصل لگن را داده است بیمار میتواند تا حدود یک هفته در منزل از تخت استفاده کند ولی باید هر روز بتدریج میزان نشستن خود را بیشتر کند.

بعد از حدود یک هفته معمولا نیازی به تخت نیست و بیمار میتواند در تمام طول روز بر روی صندلی بنشیند. وقتی بیمار در حالت نشسته قرار گرفته و پاها آویزان هستند ممکن است پاها قدری ورم کنند.

این وضعیت کاملا طبیعی است و به علت جمع شدن خون در پا است. برای پیشگیری از این حالت بیمار باید حتما از جوراب واریس استفاده کند. اگر ورم پا زیاد بود باید به احتمال لخته شدن خون در پا شک و حتما با پزشک معالج مشورت کرد.

بیمار در هنگام نشستن باید دقت کند که مفصل ران خود را از نود درجه یعنی زاویه قائمه بیشتر خم نکند. منظور زاویه ای است که بین تنه و ران تشکیل میشود. خم کردن ران بیش از این میزان احتمال دررفتگی مفصل را بیشتر میکند.

به بیان دیگر بیمار باید دقت کند که در موقع نشستن بعد از تعویض مفصل لگن زاویه بین ران و تنه خود را از نود درجه کمتر نکند.

صندلی مورد استفاده بیمار باید طوری باشد که پایه های بلند داشته و نشیمن آن قدری بالاتر از معمول و کمی سفت باشد. علت اینست که در هنگام نشستن، زانوها باید هم سطح لگن یا کمی پایین تر از آن قرار بگیرند.

مبل راحتی که محل نشیمن آن پایین است مناسب بیمار نیست. در اکثر این مبل های راحتی در هنگام نشستن، سطح لگن پایین تر از زانو قرار میگیرد که این وضعیت فشار زیادی به مفصل مصنوعی وارد کرده و خطر دررفتگی در آن را زیاد میکند.

صندلی مناسب بعد از عمل باید دو دسته داشته باشد و پشتی آن محکم باشد.

بیمار بعد از جراحی تعویض مفصل لگن باید برای همیشه از توالت پایه دار (فرنگی) استفاده کند. بیمار باید از توالت صندلی داری استفاده کند که در موقع نشستن بر روی آن زانوها هم سطح لگن قرار گیرند نه بالاتر آز آن.

توالت های ثابت در منازل معمولا نشیمن پایینی دارند و مناسب بیمار نیستند. بهتر است از توالت های سیار استفاده شود و یا حجمی به بالای نشیمن توالت اضافه گردد تا نشیمن آن کمی بالاتر برود.

بعد از جراحی بیمار نباید در هنگام نشستن بر روی صندلی پای عمل شده را بر روی پای سالم بیندازد چون احتمال دارد با اینکار مفصل مصنوعی ران در برود.

همچنین باید دقت کند تا در هنگام نشستن یا ایستادن پای خود را بیش از حد معمول به طرف داخل یا خارج نچرخاند.

بیمار باید همیشه یک بالشت کمی سفت داشته باشد تا وقتی بیرون از منزل خود بود، روی صندلی ماشین یا مبل یا صندلی بگذارد بطوریکه زانوهای وی پایین تر از سطح مفصل لگن قرار بگیرند.

بیمار باید دقت کند برای پوشیدن و درآوردن جوراب و کفش از پاشنه کش بلند استفاده کند تا مفصل ران زیاد خم نشود.

بیمار نباید سعی کند وقتی که روی صندلی نشسته است چیزی را از روی زمین بلند کند چون با این کار زاویه تمه و ران بشدت حاده میشود.

نکته مهم دیگر این است که غالب افراد وقتیکه میخواهند از حالت ایستاده روی صندلی بنشینند یا وقتی نشسته اند و میخواهند بلند شوند و بایستند به جلو خم میشوند. این خم شدن به جلو زاویه بین تنه و ران را از نود درجه کمتر میکند و درست نیست.

فیزیوتراپ طرز درست نشستن بعد از جراحی تعویض مفصل لگن را روز بعد از عمل به بیمار یاد میدهد. به او نشان میدهد چطور از روی صندلی بلند شود و بایستد و چطور از حالت ایستاده روی صندلی بنشیند تا مشکلی برای بیمار ایجاد نشود.

طرز درست ایستادن بعد از جراحی تعویض مفصل لگن و ران چیست

بعد از جراحی تعویض مفصل در موقع ایستادن به نکات زیر توجه کنید.

وقتی نشسته اید یا سرپا ایستاده اید پای عمل شده را قدری جلوتر از پای سالم قرار دهید. با این کار فشار اصلی به پای سالم میفتد و فشار بر پای عمل شده کم میشود.

اگر میخواهید زانویتان را خم کرده و روی زمین قرار دهید اینکار را با زانوی طرف عمل شده انجام دهید. یعنی زانوی پای جراحی شده را خم کرده و بر روی زمین قرار دهید.

سعی کنید از ناحیه کمر بیش از 90 درجه به جلو خم نشوید.

اینکه بعد از عمل جراحی در حین راه رفتن آیا میتوانید پایتان را به روی زمین فشار دهید و وزن روی آن بگذارید بسته به نوع جراحی فرق میکند. در این مورد حتماً از پزشک جراح خود سوال کنید.

در غالب جراحی های تعویض مفصل لگن بیمار اجازه دارد که بلافاصله بعد از جراحی پای عمل شده را کاملا بر روی زمین فشار داده و بر روی آن وزن بگذارد.

با این حال در بعضی موارد مثلا اگر در حین تعویض مفصل برای بیمار پیوند استخوان و یا استئوتومی هم انجام شده ممکن است پزشک معالج به بیمار توصیه کند تا مدتی در حین راه رفتن با واکر پای عمل شده را بر روی زمین فشار ندهد.

روش درست خوابیدن بعد از تعویض مفصل لگن

بعد از جراحی تعویض مفصل ران یا توتال هیپ برای دراز کشیدن به نکات زیر توجه کنید:

وقتی که در رختخواب دراز کشیده اید برای اینکه لبه پتو را بگیرید و آنرا روی خود بکشید ممکن است سعی کنید بنشینید و به جلو خم شوید تا دستتان به لبه پتو که در پایین تخت قرار گرفته برسد.

هرگر این کار را نکنید. خم شدن زیاد به جلو موجب میشود زاویه بین تنه و ران از 90 درجه کمتر شده و احتمال دررفتگی بیشتر شود.

وقتی به پشت میخوابید تا حداقل شش هفته بهتر است یک بالشت را بین ساق ها بگذارید تا ران ها کمی از یکدیگر فاصله داشته باشد.

خوابیدن بعد از تعویض مفصل لگن به شکم اشکالی ندارد. اتفاقا اگر شکاف جراحی شما در کنار یا جلوی لگن شما باشد این کار برای شما مفید هم هست. در این باره حتما با پزشک جراح خود مشورت کنید.

تا حداقل دو ماه بعد از جراحی بهتر است بر روی شانه طرف عمل شده نخوابید. این کار موجب افزایش درد در محل عمل شده و بهبود زخم را به تاخیر میندازد.

خوابیدن بعد از تعویض مفصل لگن بر روی لگن طرف سالم ایرادی ندارد ولی باید بسیار دقت کنید که در حین این کار زانوهای شما به هم نزدیک نشوند. برای این کار باید یک بالشت کلفت را بین دو زانوی خود قرار دهید.

البته باید مواظب باشید موقع خواب این بالشت جابجا نشود و همچنین باید مواظب باشید زانوی بالایی شما بر روی بالشت قرار گیرد.

معمولا زانوی بالایی تمایل دارد بتدریج به سمت جلو حرکت کرده و به جلوی بالشت بیاید. این وضعیت بسیار خطرناک بوده و احتمال دررفتگی مفصل را زیاد میکند. باید از آن جلوگیری کنید.