لنگش چیست و علل لنگیدن کدامند

لنگش یعنی بد راه رفتن. این واضح است. ولی علل آن مثل تعریف آن برای همه واضح نیست و این چیزی است که در این مقاله میخواهیم به آن بپردازیم.

راه رفتن یکی از اساسی ترین فعالیت های انسان است و برای درست انجام دادن آن بسیاری از قسمت های بدن باید درست کار کنند. مهم ترین آنها مغز است. باید دستورات درست از مغز به پاها داده شوند.

قسمت دیگر مخچه است که باید تعادل را در حین راه رفتن حفظ کند. مخچه در هماهنگی با حس کننده های خود مانند سیستم حلزونی که در گوش تعبیه شده است یا سیستم موقعیت یابی که در مفاصل تعبیه شده است میتواند موقعیت فضایی بدن در هر لحظه را بداند و براساس آن به عضلات پا دستور بدهد که چگونه تعادل بدن را حفظ کنند و راه بروند.

قسمت دیگر، استخوان ها و مفاصل اندام تحتانی هستند. اگر مفصل ران درست کار نکند لنگش ایجاد میشود. اگر مفصل زانو یا مچ پا خراب باشد فرد حین راه رفتن دچار لنگیدن است. حتی مشکلات مفاصل انگشتان پا هم میتواند موجب بد راه رفتن شود.

پس صحت کارکرد مفاصل نقش عمده ای در درست راه رفتن دارند.

عامل مهم دیگر عضلات هستند. اگر عضلات درست کار نکنند نمیتوانند مفاصل و اندام را درست حرکت دهند و فرد دچار لنگش میشود. ضعیف بودن عضلات پا از علل مهم لنگش است.

عامل مهم دیگر که موجب لنگیدن است کوتاه بودن پا است که ممکن است به علت های مختلفی ایجاد شود.

عادت هم از علل بد راه رفتن است. گاهی اوقات بعضی افراد عادت دارند به نوع خاصی راه بروند.

در زیر سعی میکنم در مورد مهمترین علل لنگش البته با تاکید بر مشکلات ارتوپدی بیشتر توضیح بدهم

درد مفصل ران موجب لنگش میشود

از مهمترین علل لنگش درد مفصل ران است. مفصل ران در محل اتصال ران و لگن قرار گرفته و نقش بسیار مهمی در راه رفتن دارد. خیلی طبیعی است که وقتی درد دارد راه رفتن را مختل کند.

هر بیماری که موجب درد این مفصل شود موجب لنگش میشود. در مورد درد لگن و مفصل ران مقاله جداگانه ای نوشته ام که میتوانید به آن مراجعه کنید.

از مثال های مهم، بیماری روماتیسم مفصلی است که میتواند مفصل ران در ناحیه لگن را درگیر کرده و درد شدیدی در آن ایجاد کند. این درد موجب بروز لنگش میشود.

خشکی مفصل ران از علل مهم لنگیدن است

وقتی مفصل ران که محل اصلی اتصال کل اندام تحتانی به تنه است خوب حرکت نکند معلوم است که پا نتواند خوب حرکت کند و راه رفتن دچار مشکل شود.

خیلی از بیماری های این مفصل میتوانند موجب محدودیت حرکتی و خشکی آن شوند. از مهمترین آنها سائیده شدن و خراب شدن مفصل ران است.

در این بیماری شکل سر استخوان ران و شکل حفره استابولوم تغییر میکند و حرکت روان این دو در کنار هم دچار اختلال میشود و در نتیجه محدودیت حرکتی و خشکی ایجاد میشود که نتیجه آن لنگیدن و بد راه رفتن است. در مورد بروز سائیدگی در محل مفصل ران مقاله جداگانه ای نوشته ام که میتوانید به آن مراجعه کنید.

بیماری سر خوردن اپیفیز سر استخوان ران در نوجوانان هم میتواند با تغییر شکلی که در سر استخوان ران ایجاد میکند موجب محدودیت حرکتی در مفصل و در نتیجه بد راه رفتن بیمار شود.

ناپایداری مفصل ران موجب بد راه رفتن میشود

مفصل ران در واقع تکیه گاه یک اهرم است. ناپایدار شدن این تکیه گاه موجب لنگش میشود. بطور مثال دیسپلازی مفصل ران میتواند با تغییری که در شکل حفره استابولوم ایجاد میکند آن را کاملا ناپایدار کند.

شکل شدید این بیماری در دررفتگی مادرزادی در محل مفصل ران است که سر استخوان ران کاملا از درون حفره استابولوم خارج میشود.

کوتاهی پا از علل لنگش است

وقتی یکی از پاها از دیگری کوتاه تر میشود لنگش ایجاد میشود. شایع ترین علت این وضعیت بیماری فلج اطفال یا پولیومیلیت است. در این بیماری استخوان ران یا ساق یک طرف ممکن است نسبت به طرف دیگر کوتاه تر باشد و همین عامل موجب بد راه رفتن شود.

بیماری های دیگری هم هستند که میتوانند اندام تحتانی را کوتاه کنند. بطور مثال در سیاه شدگی در سر استخوان ران ممکن است سر استخوان ران کاملا دچار خوردگی شود و از بین برود. این موجب میشود از طول یا به زبان دیگر از ارتفاع استخوان ران کاسته شود که نتیجه آن کوتاهی است.

ضعف عضلات موجب بد راه رفتن میشود

وقتی عضلات لگن ضعیف شوند لنگش به وضوح مشاهده میشود. بیماری پولیومیلیت یا فلج اطفال میتواند عضلات لگن را ضعیف کند.

هر بیماری که مفصل ران را درگیر کند اگر مدت زیادی طول بکشد چون موجب میشود بیمار نتواند خوب راه برود در نهایت موجب ضعیف شدن عضلات لگن میشود. علت اینست که قوی ماندن عضلات لگن نیاز به فعالیت و کار کردن دارد که مهمترین فعالیت آنها در راه رفتن است.

اگر فرد نتوان راه برود بعد از مدتی دچار ضعف عصلات لگن میشود و همین ضعف موجب لنگش شده و راه رفتن او را بدتر میکند. میبینید که این یک دور با بازخورد مثبت است که خودش را تشدید میکند.

مشکلات دیگر مفاصل اندام تحتانی

مفاصل دیگر اندام تحتانی مانند مفصل زانو یا مفصل مچ پا هم اگر درد یا خشکی و محدودیت حرکتی داشته باشند موجب لنگش و بد راه رفتن میشوند. هر بیماری که این دو مفصل را درگیر کند موجب لنگیدن میشود.

حتی درگیری مفاصل کوچک کف پا هم میتواند همین وضعیت را ایجاد کند ولی در بین همه مفاصل بدن مفصل ران در ناحیه لگن مهمترین تاثیر را در بروز لنگش دارد.

مشکلات سیستم عصبی

بیماری های سیستم عصبی هم میتوانند موجب بد راه رفتن شوند. مثلا بیماری ام اس یا سکته مغزی یا فلج مغزی میتوانند موجب شوند مغز نتواند دستورات مناسب را به عضلات لگن و پا ارسال کند و در نتیجه راه رفتن با مشکل مواجه شود.

تشخیص علت لنگش چگونه است

بهترین راه مراجعه به پزشک ارتوپد بخصوص متخصص ارتوپدی لگن است. ایشان با بررسی بیمار و معاینه و تصویربرداری میتواند علت لنگیدن و بد راه رفتن را تشخیص داده و به بیمار کمک کند تا بهترین راه را برای درمان آن پیدا کند.