عوارض تعویض مفصل لگن

احتمال عارضه دار شدن جراحی تعویض مفصل، البته اگر جراحی درست انجام شود بسیار کم است. با این حال این احتمال صفر نیست.

در این مقاله در مورد عوارض این جراحی به اختصار توضیحاتی داده میشود ولی برای به دست آوردن اطلاعات بیشتر میتوانید به مقالاتی که اختصاصا در مورد همان عارضه خاص نوشت شده است مراجعه کنید.

جاایگزینی مفصل ران یکی از موفقیت آمیز ترین جراحی ها در طب است. فقط جراحی آب مروارید در چشم از نظر میزان موفقیت با این جراحی قابل مقایسه است و اکثر قریب به اتقاق بیماران بعد از جراحی احساس بهبودی قابل ملاحظه ای پیدا میکنند.

هدف آشنایی با عوارض تعویض مفصل لگن چیست

در غالب اوقات جراحی بدون بروز عارضه خاصی انجام میشود ولی گاهی اوقات عوارض ایجاد میشود. ایجاد عارضه به این معنا نیست که از انجام جراحی بترسیم بلکه باید آنها را بشناسیم و احتمال بروز آنها را به حداقل برسانیم.

عوارض تعویض مفصل لگن از نظر تعداد زیادند. مفصل مصنوعی ممکن است عفونت کند، ممکن است در برود، ممکن است بعد از مدتی لق شود، ممکن است استخوان های اطراف آن شکسته شوند.

ممکن است احساس درد در لگن بعد از جراحی خوب نشود یا حتی بیشتر شود، ممکن است بعد از جراحی پا بلند شود یا لنگش بیشتر شود، ممکن است عوارض دیگری مانند آمبولی ریوی یا لخته شدن خون ایجاد شود و بسیاری مشکلات دیگر.

اینها مثل عوارضی است که وقتی شما دارویی میخرید در کاغذی که درون جعبه دارو است نوشته شده است. آنقدر تعداد این عوارض نوشته شده زیاد است که ممکن است از مصرف دارو منصرف شوید. ولی نه.

اگر جراحی درست انجام شود و بیمار هم به توصیه های پزشک درست عمل کند احتمال بروز همه عوارضی که گفتم چیزی حدود سه درصد است.

با این حال وقتی هم که عارضه ای ایجاد میشود در غالب موارد میتوان آن را رفع کرد. در بعضی موارد رفع عارضه نیاز به جراحی دارد و در معدودی از موارد نیاز است تا مفصل مصنوعی عوض شود.

این را بدانیم که انجام هیچ کاری در دنیا بدون عارضه احتمالی نیست.

در زیر مهمترین عوارض تعویض مفصل لگن و عوارض با اهمیت تر آن را با هم مرور میکنیم.

عفونت مفصل مصنوعی

احتمال بروز این عارضه اگر پزشک و بیمار همه اصول را درست رعایت کنند زیر یک درصد است. البته در جراحی تعویض مفصل که برای بار دوم انجام میشود این احتمال کمی بیشتر است. یا وقتی بیمار قبلا در ناحیه لگن جراحی داشته است احتمال عفونت قدری بیشتر میشود.

عوامل دیگری هم هستند که احتمال عفونت مفصل مصنوعی لگن را بیشتر میکنند. بطور مثال ابتلا به هر بیماری داخلی که سیستم دفاع ایمنی بدن را ضعیف کند احتمال عفونت را بالا میبرد.

مثلا بیماری های مزمن کبدی یا کلیوی یا قلبی ریوی این احتمال را بیشتر میکنند. چاقی، ابتلا به دیابت، سوء تغذیه، مصرف سیگار یا ابتلا به بیماری های روماتیسمی هم میتوانند موجب افزایش احتمال عفونت شوند.

دررفتگی مفصل مصنوعی

دررفتگی مفصل مصنوعی کار گذاشته شده در ناحیه لگن از دیگر عوارض تعویض مفصل است. احتمال بروز آن اگر همه چیز درست انجام شود زیر یک درصد است.

این عارضه در زنان و افراد مبتلا به بیماری هایی مانند زوال عقل یا پارکینسون یا فلج مغزی بیشتر است. در کسانی که بدنبال شکستگی گردن استخوان ران تعویض مفصل میشوند بیشتر دیده میشود.

دررفتگی مفصل مصنوعی در کسانی که بدنبال سیاه شدن سر استخوان ران یا بدنبال دررفتگی مادرزادی مفصل لگن جراحی میشوند بیشتر دیده میشود.

اگر کسی مشکلی در ستون مهره داشته باشد بطوریکه حرکات مهره های پایینی ستون فقرات او کم شده باشد در این وضعیت هم اگر جراحی تعویض مفصل انجام دهد احتمال دررفتگی مفصل مصنوعی او بیش از معمول است.

اگر به هر علتی عضلات لگن ضعیف باشند یا خوب کار نکنند احتمال دررفتگی مفصل مصنوعی بیشتر میشود.

اگر قسمت لگنی و رانی مفصل مصنوعی به علت بد کار گذاشته شدن آنها در حین جراحی به هم گیر کنند احتمال دررفتگی مفصل مصنوعی بیشتر میشود.

بلند شدن پا بعد از جراحی

بلند شدن پا بعد از تعویض مفصل در ناحیه لگن یکی از عوارض آزار دهنده جراحی است. البته در غالب موارد علت بلند شدن پا واقعی نیست و ظاهری است و این بلندی بعد از چند ماه خود بخود اصلاح میشود.

در معدودی از بیماران البته ممکن است به علت بالا قرار دادن جزء رانی مفصل مصنوعی، بعد از جراحی طول استخوان ران قدری بلندتر از قبل شود.

در صورتی که اختلاف طول از دو سانتیمتر کمتر باشد معمولا بعد از گذشت چند ماه با چرخش لگن خودبخود اصلاح میشود ولی اگر بیش از این باشد ممکن است برای تصحیح نیاز به استفاده از کفی در زیر پای عمل نشده باشد.

در موارد معدودی ممکن است نیاز به عمل جراحی ریویژن و تعویض مجدد مفصل مصنوعی باشد.

افتادگی پا و فلج شدن عصب

این از عوارض نادر است. افتادگی مچ پا معمولا به علت فلج عصب سیاتیک در ناحیه لگن بوجود میاید.

این فلجی گاهی اوقات به علت فشار ابزارهای جراحی و گاهی اوقات به علت قرار گرفتن پای بیمار در وضعیت های خاص به مدت طولانی در حین جراحی ایجاد میشود.

عللی که ذکر کردم موجب فشار طولانی مدت به عصب سیاتیک میشود. این فشار موجب فلج موقت عصب میشود. این فلج تقریبا همیشه موقت است یعنی بعد از مدتی خودبخود خوب میشود.

پس بیمار بعد از جراحی تا مدتی نمیتواند مچ پا را به سمت بالا حرکت دهد و در پا احساس بیحسی و گزگز میکند. بعد از گذشت چند هفته یا چند ماه این حالت ها خودبخود از بین میروند و حس و حرکت پا دوباره به حالت اول برمیگردد.

لق شدن مفصل مصنوعی

لق شدن و شل شدن پروتز لگن البته بعد از مدتی دیر یا زود در غالب مفاصل مصنوعی اتفاق میفتد. پس نمیتوان همیشه به این وضعیت به عنوان یک عارضه نگاه کرد.

اگر مفصل مصنوعی بعد از حدود بیست سال یا سی سال لق شود میتوان آن را یک روند طبیعی دانست ولی لق شدن بعد از دو سه سال غیر طبیعی است و علت آن باید بررسی شود.

این شلی زودهنگام ممکن است به علت عفونت ایجاد شود. گاهی هم به علت آن این است که موقع جراحی اجزاء مفصل خوب و محکم جاگذاری نشده اند و بعد از مدت کوتاهی لق شده اند.

گاهی هم علت لقی مفصل واکنش بدن به مواد شیمیایی آزاد شدن از مفصل مصنوعی است که نتیجه واکنش بدن جذب استخوان در محل اتصال به مفصل است. نتیجه این جذب و خوردگی استخوانی اینست که بتدریج مفصل لق میشود.

در صورت لقی و شل شدن مفصل مصنوعی باید جراحی مجدد انجام شدن و مفصل تعویض شود.

شکسته شدن استخوان اطراف مفصل مصنوعی

شکستگی بعد از جراحی تعویض مفصل در ناحیه لگن از عوارض ناشی از ضربه است. یعنی خودبخود ایجاد نمیشود. یا بیمار زمین میخورد و یا تصادف میکند و یا به هر ترتیبی ضربه ای به لگن او وارد میشود.

شکستگی های اطراف مفصل مصنوعی معمولا در استخوان ران ایجاد میشوند. اگر استخوان قوی باشد احتمال شکستگی کم است و شکستگی غالبا در مواردی ایجاد میشود که استخوان به عللی از قبل ضعیف شده است.

درمان شکستگی های اطراف مفصل مصنوعی در بسیاری از اوقات نیاز به تعویض مجدد مفصل مصنوعی دارد.

درد بعد از جراحی

گرچه این جراحی به منظور از بین بردن احساس درد در لگن انجام میشود ولی گاهی اوقات از عوارض این جراحی این است که درد بعد از جراحی خوب نمیشود و یا درد جدیدی ایجاد میشود و یا حتی درد بیشتر میشود.

درد بعد از جراحی توتال هیپ علل گوناگونی دارند. یکی از علل آنها عفونت مفصل مصنوعی است. عفونت میتواند موجب درد شود. علت دیگر وجود مشکلاتی در ستون مهره است.

مشکلاتی مانند تنگی کانال نخاعی میتوانند موجب احساس درد در ناحیه لگن شوند بدون اینکه دردی در ناحیه کمر احساس شود.

مشکلاتی دیگر مانند فشار به تاندون های لگن و یا لق شدن مفصل مصنوعی هم میتوانند موجب بروز درد بعد از جراحی شود.

برای درمان این دردها باید علت درد به دقت شناسایی شده و بعد از آن درمان درست صورت پذیرد.

لخته خون در ساق و آمبولی ریوی

از عوارض خطرناک بعد از جراحی ایجاد لخته خون در ساق و گاهی اوقات بدنبال آن بروز لخته خون در عروق ریوی است.

این عارضه در افراد خانم ها و در افراد چاق و افراد کم تحرک و کسانی که سابقه این مشکل را قبلا داشته اند بیشتر دیده میشود.

برای پیشگیری از لخته شدن خون در ساق و ایجاد آمبولی ریوی بیمار را تشویق میکنند تا در کوتاه ترین زمان بعد از جراحی راه برود و حرکات مچ پا را بلافاصله بعد از جراحی شروع کند.

همچنین داروهایی بعد از جراحی به او میدهند تا خون را رقیق کند و احتمال بروز لخته را کم کند. از جوراب هایی هم استفاده میشود که با فشردن عضلات ساق تجمع خون در ساق را کم کرده و احتمال تشکیل لخته را کاهش میدهند.

نتیجه گیری

عوارض بعد از تعویض مفصل در غالب موارد قابل پیشگیری هستند. با دانش کافی و مراقبت استاندارد هم در سمت پزشک و هم در سمت بیمار میتوان یک نتیجه خوب را پیش بینی کرد و عوارض را به حداقل رساند.